DONALD TRUMP: TARİH BİR FARS GİBİ TEKERRÜR ETTİĞİNDE

Hitler’in 1933’te iktidara gelmesinden sonra, siyasi ve özellikle de ekonomik nedenlerle Almanya için müttefikler ve geniş topraklar aradığı açıktı. Almanya 1936’da, ülkenin yasal demokratik hükümetini yenmek için faşist general Franco’yu desteklemek üzere İspanya İç Savaşı’na (1936-1939) katıldı. Aynı dönemde Mussolini ile Roma-Berlin Ekseni olarak bilinen bir ittifaka girdi. Ardından komünizmle mücadele ve faşizmi dünya çapında desteklemeyi amaçlayan anti-uluslararası Üçlü Pakt imzalandı. 1938’de Almanya, Avusturyalı faşistlerin hükümete baskı yapmasının ardından hiçbir direnişle karşılaşmadan Avusturya’yı ilhak etti. 15 Mart 1939’da Çekler, tepki veremeden Hitler’in birliklerinin Prag’a yürüyüşünü izlediler. Her halükarda Çekoslovakya’nın kaderi önceden belirlenmişti. 29-30 Eylül 1938’de İngiltere Başbakanı Chamberlain ve Fransız mevkidaşı Daladier, Hitler ve Mussolini ile İngiltere ve Fransa’nın Çekoslovakya’nın (Sudeten) Almanya tarafından ilhakını kabul ettiği Münih Anlaşmasını imzaladı. 1939 yılında Stalin ile yapılan bir anlaşmanın ardından (Molotov-Ribbentrop Paktı) Hitler Polonya’yı işgal etti.

2025’te Donald Trump, ABD hakimiyetindeki bölgeleri genişletmeye çalışıyor. İşe tehdit ve şantajla başladı. Ottawa’ya askeri koruma sağlamaya devam edecekse Kanada’nın ABD’ye dahil edilmesini istediğini, aksi takdirde ülkenin ürünlerine yüksek gümrük vergileri uygulayacağını, hatta ekonomisinin çökmesine neden olabileceğini söyledi. Danimarka’dan Grönland’ı satın almayı talep etti, Meksika Körfezi’ni Amerika Körfezi olarak yeniden adlandırmakla tehdit etti. Ayrıca Gazze’yi satın almak, yeniden inşasını üstlenmek ve lüks bir turizm destinasyonuna dönüştürmek istiyor. Avrupa’da, İtalya’nın aşırı sağcı Başbakanı Georgia Meloni, Macaristan’ın aşırı muhafazakar Başbakanı Victor Orban ve Alman milliyetçi partisi ‘Almanya için Alternatif’ (Alternative für Deutschland, AfD) liderleri, Fransa’da Marine Lepen, İspanya’da Vox, ve İngiltere’de Farage gibi çeşitli fanatik müttefik ve destekçileri var. Ayrıca kendisini Putin ve Erdoğan’ın dostu olarak ilan etti.

Homofobikler

Trump, Meloni, Orban, Slovakya’nın sağcı Başbakanı Robert Fico, Almanlar, İspanyol ve Fransız aşırı sağı arasında bu kadar sıkı bağlar yaratan şey nedir? Hepsi ulusal egemenlikten bahsediyor ve Ulusun kimliğine odaklanıyor. Hepsi dini inançlarını ve Tanrı’ya bağlılıklarını ifade ediyor. Pek çoğu homofobik. Anormal ve günahkar olarak gördükleri eşcinsel kimliği teşvik eden uluslararası bir gündemin var olduğuna inanıyorlar. Donald Trump sadece erkekler ve kadınların varolduğuna, ve bunların ara kesitinde hiçbir şey olmadığına inandığını açıkça ifade etmektedir. Meloni eşcinsel evliliğe ve eşcinsel çiftlerin çocuk evlat edinmesine açıkça karşı çıkıyor. Victor Orban da geleneksel aile değerlerini desteklerken aynı mantığı izliyor ve eşcinsel çiftleri kınıyor.

Adolf Hitler ve Nazi rejimi, Aryan ırkının ‘saflığı’ için bir tehdit oluşturduklarına inandıkları eşcinsellere karşı oldukça negatif bir tavır almıştır. Eşcinseller, özellikle de erkekler, sıklıkla zulüm görmüş ve toplama kamplarına hapsedilmiş, burada ciddi şekilde istismar edilmiş ve öldürülmüşlerdir. Nazi ideolojisi, geleneksel aile fikrini ve daha fazla Aryan çocuğun doğmasını destekliyordu, ve eşcinsel ilişkilerin bu amaca ters düştüğü görüşündeydi.

Yabancı düşmanlığı

Hitler ve Nazi rejimi Almanya’daki Yahudileri yabancı olarak görüyor ve dönemin birçok sosyal, ekonomik ve siyasi krizinden onları sorumlu tutuyordu. Örneğin, Yahudiler Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’da yaşanan ekonomik krizin sorumlusu olarak görülmüş, bankaları ve maliyeyi himaye etmekle suçlanmışlardır. Naziler, Yahudileri İsa’yı çarmıha germekle, komünizm ve diğer ‘tehlikeli fikirleri’ yaymakla suçlayarak onları kötü ve ahlaksız olarak nitelemiştir. Yahudiler, Aryan ırkın ‘saflığına’ karşı ırksal bir tehdit olarak görülüyordu, ve Naziler ırkçılık ile Aryan ırkın üstünlüğü fikrini destekliyordu. Ayrıca kirli ve sefil olarak adlandırdıkları çingenelerle de sorunları vardı. Yahudiler gibi Çingeneler de Nazi rejiminin kurbanlarıydı, ve İkinci Dünya Savaşı sırasında sistematik olarak zulüm görüp muazzam sayıda öldürüldüler; binlerce kişi yerinden edildi ve toplama kamplarında öldürüldü.

Trump iktidara geldikten sonra göç konusunda olağanüstü hal ilan etti ve Meksika’dan gelen göç dalgasını durdurmak için sınıra asker gönderdi. Ayrıca Amerika’ya izinsiz giren tüm göçmenleri suçlu olarak adlandırdı. Bazılarının yabancı çetelere mensup olduğunu ve uyuşturucu sattığını, ya da Amerikan topraklarında faaliyet gösteren yabancı terör örgütlerinin parçası olduğunu söyledi. Ona göre, ABD’de doğmuş olsalar bile çocukları da dahil olmak üzere hepsi tutuklanmalı ve sınır dışı edilmelidir.

Adaletsizlik duygusu

Hitler, Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra imzalanan Versay Antlaşması’na atıfta bulunarak, Almanya’ya haksızlık yapıldığını düşündüğünü ifade etmişti. Almanya toprak kaybetmiş, muazzam miktarlarda tazminat ödemiş, ekonomik gerilemeye doğru meyletmiş ve enflasyon çok yüksek seviyelere çıkmıştı. Bu duygular, ağır tazminatlar ödemek zorunda bırakılan ülkelerine karşı herkesin komplo kurduğuna, İngiltere ve Fransa gibi diğer bazı ülkelerin uluslararası ekonomi ve ticareti kontrol altına aldığına inanan Nazilerin dilinde slogan ve siyasi öfkeye dönüştü. Almanya bu durumun güç kullanılarak düzeltilebileceğine inandı ve askeri sanayisine yatırım yapmaya başladı. Bu amaçla Hitler, Ekim 1933’te Almanya’yı silahsızlanma konferansından geri çekti. Ayrıca Milletler Cemiyeti’nden çekilerek uluslararası konularda kolektif güvenlik fikrini de reddetti.

Donald Trump, NATO’nun işleyişine temel katkıda bulunan ABD’nin, Kanada ve Avrupa gibi üçüncü bölgelerin güvenliği için ödeme yapmasından ötürü uluslararası alanda haksızlığa uğradığına inanıyor. Ayrıca BM ve DSÖ’nün işleyişi için de büyük meblağlar ödüyor. Geçtiğimiz Aralık ayında, müttefiklerinin askeri ittifaka daha fazla mali katkıda bulunmaması halinde ABD’nin NATO’dan çekilme olasılığını değerlendireceğini ifade etti. Aynı şeyi BM için de söyledi. Trump’ın başkanlığının ilk döneminde (2017-2021) ABD, BM’nin hizmet ve faaliyetlerinin finansmanını önemli ölçüde azalttı; İnsan Hakları Konseyi’nden, Paris İklim Anlaşması’ndan ve UNESCO’dan çekildi ve Dünya Ticaret Örgütü’nden çekilmek için gerekli prosedürleri başlattı.

Herkesten üstün

‘Almanya herşey ve herkesten üstündür’ sloganı Nazi rejimi sırasında tüm Almanlar tarafından kabul görmüş ve hakim motto haline gelmişti. Bugün ise Trump ‘Önce Amerika’ mesajını veriyor. Her iki sloganın da savaşlar arası dönemde Almanya’nın ve 21. yüzyılda ABD’nin ‘uluslararası sistem tarafından zor durumda bırakıldığı ve sömürüldüğü’ bahanesiyle üçüncü ülkelere karşı bir dizi sert önlemi haklı çıkarmaya çalışan bir tarafı var. O zaman Hitler’in dediği gibi korunması gerekenler ve bugün Trump’ın dediği gibi her şeyden önce gelenler Alman ve Amerikan vatandaşlarıdır. Onlar için ve onlar adına ülkelerimizi yeniden üstün kılmalıyız.

Propaganda

Hitler ve Trump nasıl seçilmeyi başardı? Ekonomik krizler her zaman sosyal krizlere yol açar ve bunların başında da işsizlik gelir. Sosyal kriz ideolojik bir krize dönüşür, ve bunun hem kurbanı, hem de ödenecek bedeli demokrasinin kendisidir. Tüm bu durumlarda Kurtarıcılar ve Popülistler galip gelir. Hitler, yanında propaganda sihirbazı Goebbels ve silahı radyo ile milyonlarca Almanı fanatik taraftarlara dönüştürmeyi başardı. Trump, yanında Elon Musk ve silahı X ile diğer sosyal medya platformları, Demokratları destekleyen geleneksel medyayı yenmeyi başardı ve Trump’ın her şeyi değiştirecek adam olduğu mesajını gönderdi. Amerika’yı Yeniden Büyük Yapacak Adam.

Bunlar aynı mı?

Hiçbir şey 90 yıl sonra tamamen aynı değil. Öte yandan, Hitler ve Trump gibi liderleri yaratan tarihsel dinamikleri de göz ardı edemeyiz. Hitler 30 Ocak 1933’te Şansölye seçilmiş ve SS’lerin yardımıyla Parlamentoyu feshederek sonraki 15 yıl boyunca ülkenin tek hakimi olmuştu. Trump seçimi kaybettiğinde, taraftarlarını görevi devralmaya ve Kongre’yi feshetmeye teşvik etmişti, çünkü ona göre Başkan olarak kalmalıydı.

Adolf Hitler yeni Şansölye olarak Başkanlık Sarayı’ndan çıktığında, kendisine inanan Naziler ve destekçileri tarafından alkışlanmıştı. Almanların önemli bir kısmı ona inanmıştı. Sonrasında olacakları hayal dahi edemezlerdi.

Trump’ın ABD’nin 47. Başkanı olarak seçilmesi, ABD ve nihayetinde tüm dünya için bir dönüm noktasına işaret ediyor. ‘Önce Amerika’ sloganı başından beri sorunlu, çünkü Amerika zaten gezegendeki en zengin ve güçlü ulus. Bu iki şeye sahipseniz, tek taraflı olarak daha fazlasını talep edemezsiniz, sorumluluklarınızı da yerine getirmelisiniz. Eğer bunu kısa sürede fark etmezse, ülkesini ve tüm dünyayı uçuruma sürükleyebilir.

Geçmişte Hitler, Fransa ve İngiltere’nin zayıf iradeli liderleri Daladier ve Chamberlain tarafından hoş görülmüştü. Bugün özellikle AB’de Trump’a karşı durabilecek siyasi liderlerimiz var mı? Geçmişte Roosevelt’in Başkan olduğu ABD, Avrupa’nın yanında durdu ve Hitlerizm ile Stalinizmi yenmesine yardımcı oldu. Bugün Avrupa, milliyetçiliğe ve Trumpizm tarafından ifade edilen iğrenç popülizme karşı mücadelede Amerika’yı desteklemelidir.

Bu köşe yazısı ilk defa 26.01.2025 tarihinde yayımlanmıştır. 

Kaynak: DONALD TRUMP: TARİH BİR FARS GİBİ TEKERRÜR ETTİĞİNDE