Ο ΗΛΙΟΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ, ΤΑ ΑΠΛΥΤΑ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ…

Η πολυαναμενόμενη επίσκεψη στην Άγκυρα έγινε χθες, 19 Οκτωβρίου, και ο νέος Πρόεδρος Τουφάν Ερχιουρμάν, συναντήθηκε με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Μπεστεπέ.

Αν έπρεπε να πω από την αρχή αυτό που θα πω στο τέλος, θα έλεγα ότι το ταξίδι στην Άγκυρα ήταν, κατά τη γνώμη μου, επιτυχημένο.

Η υποδοχή, η φιλοξενία και ακόμη περισσότερα που απολάμβαναν οι προηγούμενοι Πρόεδροι της ΤΔΒΚ προσφέρθηκαν και στον Τουφάν Ερχιουρμάν. Υποθέτω ότι ο τελευταίος Τουρκοκύπριος ηγέτης που υποδέχτηκε επίσημα η Άγκυρα με τη φωτογραφία του στους δρόμους ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς!

Το επίκεντρο της επίσκεψης, συνοδευόμενη από τελετή και εικόνες απόλυτα σύμφωνες με το διπλωματικό πρωτόκολλο, ήταν φυσικά τα μηνύματα που θα ακολουθούσαν. Θα ήθελα να επικεντρωθώ περισσότερο σε αυτά, αλλά σκοπεύω να κάνω μια πιο γενική ανάγνωση των γεγονότων παρά να διυλίσω τον κώνωπα και να βγάλω οριστικά συμπεράσματα.

Για παράδειγμα, από τα προσεκτικά διαλεγμένα λόγια της δήλωσης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Τύπο μετά τη συνάντηση στο Μπεστεπέ, μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι εξακολουθεί να διατηρεί τη θέση του για λύση δύο κρατών. Ωστόσο, δεν τον ακούσαμε να λέει, όπως έχει δηλώσει αμέτρητες φορές στο παρελθόν, ότι «το ομοσπονδιακό μοντέλο είναι νεκρό».

Το πλησιέστερο που έφτασε σε τέτοια δήλωση ήταν: «Δεν μπορείς να στεγνώσεις τα άπλυτα του σήμερα με χθεσινό ήλιο. Να προσπαθείς να σκάψεις πηγάδι με βελόνα, χρησιμοποιώντας τις απομνημονευμένες τακτικές του παρελθόντος, δεν θα μας βγάλει πουθενά».

Ωστόσο, η επόμενη πρόταση σε αυτές τις δηλώσεις είναι στην πραγματικότητα ένα απευθείας μήνυμα προς τους Ελληνοκύπριους: «Ελπίζω ότι στην επερχόμενη περίοδο θα δούμε από την άλλη πλευρά το ίδιο κουράγιο και τη θέληση για εύρεση λύσης που επιδεικνύουν οι Τουρκοκύπριοι. Για να το καταστήσουμε εφικτό, θα συνεχίσουμε την εποικοδομητική, αποτελεσματική, δίκαιη και ανθρώπινη προσέγγισή μας μαζί με τον τουρκοκυπριακό λαό».

Αυτά τα λόγια δεν σημαίνουν, φυσικά, ότι θα υποστηρίξουμε μια ομοσπονδιακή λύση (αν προκύψει τέτοια βούληση), αλλά τα λόγια που χρησιμοποιεί, «Σήμερα, αντιμετωπίζουμε μια εντελώς διαφορετική διεθνή κατάσταση», δημιουργούν στην πραγματικότητα τη βάση για τα μοντέλα λύσης που περιέγραψε ο Ερχιουρμάν κατά την προεκλογική περίοδο, τα οποία δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ακριβώς ομοσπονδιακά.

Από την άλλη, οι δηλώσεις του Ερχιουρμάν στο Μπεστεπέ δεν δείχνουν κατευθείαν σε λύση με βάση το ομοσπονδιακό μοντέλο. Η πλησιέστερη έμφασή του είναι στην πολιτική ισότητα. Άλλωστε, η έκφραση «πολιτική ισότητα» σχετίζεται με μια ομοσπονδιακή λύση. Η φράση «δύο ίσοι ιδρυτικοί εταίροι» είναι επίσης αναφορά σε ομοσπονδιακή λύση.

Με λίγα λόγια, ενώ ο Ερντογάν συνεχίζει να υποστηρίζει την πολιτική της λύσης δύο κρατών που ακολουθεί τα τελευταία πέντε χρόνια —έστω σε πιο μετριοπαθές επίπεδο από πριν— ο Ερχιουρμάν επίσης συνεχίζει να υποστηρίζει τη δική του προοπτική λύσης, δηλαδή την ομοσπονδία, με ασαφή αλλά εποικοδομητικό τρόπο.

Σε αυτή την περίπτωση, οι θέσεις των δύο ηγετών είναι διαμετρικά αντίθετες, βασισμένες σε ακραία προσοχή και σεβασμό, αλλά φαίνεται να έχουν καταλήξει σε έναν συμβιβασμό που βασίζεται στην αμοιβαία ευαισθησία, χωρίς να κλείνουν πόρτες.

Πιστεύω ότι το όνομα αυτού του συμβιβασμού είναι η μεθοδολογία.

Όπως είναι γνωστό, ο Ερχιουρμάν, που παρουσίασε τη νέα μεθοδολογία έξι σημείων του στις συναντήσεις της Σοσιαλιστικής Διεθνούς στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2024, συνέχισε και την προεκλογική του εκστρατεία με βάση αυτόν τον τύπο.

Συνοπτικά, το πιο αμφιλεγόμενο μέρος αυτού του νέου τύπου, που περιλαμβάνει την αποδοχή των συμφωνιών που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής, τη διαιτησία, ένα χρονοδιάγραμμα και την αποδοχή της πολιτικής ισότητας και της αποτελεσματικής συμμετοχής, είναι η ρήτρα που αναφέρει ότι «σε περίπτωση διάλυσης των διαπραγματεύσεων, δεν θα υπάρξει επιστροφή στο ίδιο status quo». Αυτό είναι ένα από τα πιο συζητημένα θέματα στον ελληνοκυπριακό Τύπο τον τελευταίο καιρό.

Ο Ερχιουρμάν, στη δήλωσή του με την επιστροφή από το Ερτζάν, χαρακτήρισε τις σχετικές συζητήσεις ως «καλό να συζητιούνται, έστω και από λάθος γωνία», αλλά κατά τη γνώμη μου, αυτός ο τύπος εγγυάται σίγουρα κάτι που θέλουν όλοι: χρόνο!

Πρώτα απ’ όλα, ο Ερχιουρμάν χρειάζεται χρόνο για να εγκατασταθεί στη θέση του, να χτίσει την ομάδα του και να ενισχύσει το δίκτυό του.

Αν και λέει «είμαι έτοιμος να ξεκινήσω διαπραγματεύσεις από αύριο», ο Ελληνοκύπριος ηγέτης χρειάζεται επίσης χρόνο, και αυτή η μεθοδολογία στην πραγματικότητα το επιτρέπει.

Πώς; Ως εξής:

Τα λόγια του Ερχιουρμάν στο Μπεστεπέ, όπου είπε «Αυτές δεν είναι προϋποθέσεις, είναι αναγκαιότητες», δεν γίνονται αποδεκτά από τους Ελληνοκύπριους. Με άλλα λόγια, οι Ελληνοκύπριοι, ειδικά όσον αφορά το κομμάτι του «τιμήματος», δηλαδή το ζήτημα της «μη επιστροφής στο status quo», το ερμηνεύουν ως «αναγνώριση της ΤΔΒΚ». Δεν έχουν άδικο.

Ωστόσο, κατά την προεκλογική περίοδο, ο Ερχιουρμάν περιέγραψε αυτό το τίμημα ως άρση της απομόνωσης, ή 3Α [Σημείωση Συντάκτη: αναφέρεται σε άμεσο εμπόριο, άμεση σύνδεση και απευθείας πτήσεις], παρά ως αναγνώριση. Όμως, όλοι γνωρίζουμε ότι αν ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για ομοσπονδιακή λύση και καταρρεύσουν ξανά, το ομοσπονδιακό μοντέλο, που είναι ο μοναδικός τύπος για την επανένωση του νησιού, θα τελειώσει για πάντα.

Όταν αναφέρθηκε πρώτη φορά αυτή η μεθοδολογία, έγραψα σε άρθρο ότι την έβλεπα ως «μεγάλο πιθανό κίνδυνο», αλλά είπα επίσης ότι τα υπόλοιπα στοιχεία ήταν αποδεκτά.

Πράγματι, το χρονοδιάγραμμα, η διαιτησία και η εστίαση στα αποτελέσματα είναι ήδη αυτό που χρειαζόμαστε.

Δεν έχει νόημα να συζητάμε για την πολιτική ισότητα γιατί είναι αδύνατο να μιλάμε για ομοσπονδιακή λύση χωρίς αυτήν. Το πώς θα επιτευχθεί, δηλαδή ο διαμοιρασμός της εξουσίας και της διακυβέρνησης, είναι σίγουρα θέμα για διαπραγμάτευση, και υπάρχει μεγάλη σύγχυση σε αυτό το ζήτημα.

Επομένως, η προτεραιότητα για την Κυπριακή Δημοκρατία, που θα αναλάβει την προεδρία της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2026, είναι αυτή η περίοδος προεδρίας, την οποία θα διατηρήσει πριν από τις διαπραγματεύσεις.

Δεδομένης αυτής της κατάστασης, δεν είναι εξωπραγματικό να σκεφτούμε ότι δεν θα αποδεχτούν τις προϋποθέσεις του Ερχιουρμάν για να μην ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις, αλλά ότι αυτό θα είναι ένα είδος άρνησης για να κερδίσουν χρόνο και να διαβουλευτούν, παρά η πλήρης απόρριψη.

Πιστεύω ότι η πρόσφατη δήλωση του Χριστοδουλίδη, «Η προεδρία μας θα μπορούσε να είναι κάτι θετικό για τις σχέσεις Τουρκίας-ΕΕ· η Τουρκία πρέπει να ενθαρρυνθεί να βρει λύση», αναφέρεται ακριβώς σε αυτό. Αυτή η δήλωση είναι αναμφίβολα ένα ξεκάθαρο κάλεσμα για παζάρεμα.

Ο χρόνος είναι επίσης πολύτιμος για την Τουρκία, που ακολουθεί αυτές τις διαπραγματεύσεις για να επιδιώξει στρατηγικά κέρδη για μια λύση, γεωπολιτικό προνόμιο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και, φυσικά, εμπορικά οφέλη.

Είναι εξίσου πολύτιμος για την Ελλάδα, της οποίας οι σχέσεις με την Τουρκία ξαναπαίρνουν τον δρόμο τους.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι «πολύ διαφορετικές συνθήκες» που επισήμανε ο Ερντογάν μετά τη χθεσινή συνάντηση μπορούν να θεωρηθούν το πρώτο σημάδι των ιλιγγιωδών εξελίξεων που αναμένονται το 2026. Ακριβώς αυτό πιστεύει ο γράφων αυτών των γραμμών.

Φυσικά, δεν γνωρίζουμε ακόμη τι ακριβώς συζητήθηκε στη χθεσινή συνάντηση.

Μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να συγκεντρωθούν οι πληροφορίες που διαρρέουν και να τοποθετηθούν σε ένα ουσιαστικό πλαίσιο.

Τώρα, τα μάτια μας είναι στραμμένα στη συνάντηση γνωριμίας που ανακοίνωσε ο Ερχιουρμάν ότι θα έχει με τον Ελληνοκύπριο ηγέτη στο δεύτερο μισό της επόμενης εβδομάδας με την επιστροφή του από το Ερτζάν.

Λοιπόν, ο αγαπητός καθηγητής μας δήλωσε ότι «δεν πρέπει να δοθεί υπερβολικό νόημα» σε αυτή τη συνάντηση, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει η δυνατότητα να φανούν κάποιες από τις προθέσεις.

Αφού το ‘φερε η κουβέντα, θα ήθελα επίσης να πω ότι βρήκα ιδιαίτερα πολύτιμη την αξιοπρεπή συμπεριφορά του Ερχιουρμάν, την εξαιρετικά προσεκτική επιλογή των λέξεων του και το poker face του κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου.

Δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν και δημοσιεύτηκαν καθώς περπατούσε προς το χώρο της τελετής αντιπροσωπεύουν την αναγέννηση της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, που για πολύ καιρό παρουσίαζε μια υποτονική και ξεθωριασμένη εικόνα, και ότι πραγματικά μεταδίδουν μια εικόνα σεβασμού.

Πέρα από αυτά που λέω, πιστεύω ότι αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τις φωτογραφίες.

Με λίγα λόγια, η επίσκεψη στην Άγκυρα, που συζητούσαμε μέχρι χθες, στην οποία αποδίδαμε χίλιες δυο σημασίες επειδή καθυστέρησε και την οποία ο ίδιος σχολίασα ως «μας σερβίρουν κανένα πολιτικό μαγείρεμα;», διαχειρίστηκε με ασφάλεια και, ας πούμε, ότι το «πλοίο» απέπλευσε.

Ο καπετάνιος του μικρού μας πλοίου, παγιδευμένος ανάμεσα στα γιγάντια δεξαμενόπλοια και τα αεροπλανοφόρα ενός παμπάλαιου διεθνούς προβλήματος, είναι τώρα καθ’ οδόν.

Η τέχνη βρίσκεται στο να πλοηγήσεις αυτό το μικρό πλοίο μέσα από κάθε τρικυμία και να φτάσεις με ασφάλεια στο λιμάνι της επίλυσης…

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 14.11.2025

Πηγή: Ο ΗΛΙΟΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ, ΤΑ ΑΠΛΥΤΑ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ…