ΤΟ «ΑΠΟΣΤΗΜΑ» ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ, ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΟΤΗΤΑ…

Οι δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, στη συνέντευξή του στην Καθημερινή την περασμένη Κυριακή, έπεσαν σαν βόμβα στην επικαιρότητα του νησιού.

Ο Μπάρακ, που από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του βγάζει συνεχώς χτυπητές δηλώσεις, είναι γνωστός στο αμερικάνικο κοινό ως ο «Διοικητής της Μέσης Ανατολής» και είναι Μαρωνίτης με Λιβανέζικη καταγωγή. Πιστεύω πως θα ακούμε το όνομά του πολύ περισσότερο τις επόμενες μέρες και μήνες.

Και αποδεικνύεται πως οι τελευταίες του δηλώσεις δεν είναι τίποτα άλλο παρά η επιβεβαίωση μιας πραγματικότητας.

Ποια είναι αυτή η πραγματικότητα;

Αν πρόκειται να υπάρξει φιλία ή συνεργασία ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα, η πιο ζωτική προϋπόθεση γι’ αυτή τη φιλία είναι η επίλυση του Κυπριακού.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Μπάρακ δήλωσε στη συνέντευξή του στην Καθημερινή πως η Αμερική θέλει να γίνει η γέφυρα που θα συνδέσει Ελλάδα και Τουρκία στο πλαίσιο μιας νέας περιφερειακής τάξης και, ταυτόχρονα, θέλει να θεραπεύσει το «απόστημα» σε σχέση με την Κύπρο.

Το απόστημα είναι, φυσικά, ιατρικός όρος. Αναφέρεται σε μια φλεγμονώδη κοιλότητα γεμάτη πύον, που σχηματίζεται από βακτηριακές λοιμώξεις που συσσωρεύονται σε συγκεκριμένη περιοχή του σώματος.

Αυτή η κατάσταση προκύπτει ως αποτέλεσμα του ανοσοποιητικού συστήματος που παλεύει με τη λοίμωξη, και τα λευκά αιμοσφαίρια, τα βακτήρια και ο νεκρός ιστός που στέλνονται στην περιοχή σχηματίζουν το πύον.

Αυτή είναι η απλή, «βικιπαιδική» ιατρική σημασία του αποστήματος, όμως η πολιτική αναλογία του Μπάρακ και το αποτέλεσμα που δημιούργησε είναι αρκετά σύνθετα.

Γιατί το «απόστημα» που λέγεται Κυπριακό όχι μόνο έχει φυλακίσει τους Τουρκοκύπριους, αλλά έχει μετατραπεί και σε καρκίνο που έχει δηλητηριάσει το 200ετές εγχείρημα εκδυτικισμού της Τουρκίας και το έχει φέρει στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Φυσικά, δεν είμαι ο μοναδικός δημιουργός αυτών των ορισμών· πολλοί πολιτικοί αναλυτές έχουν κάνει παρόμοια σχόλια στο παρελθόν.

Και πράγματι, το πιο πρόσφατο παράδειγμα αυτού είδαμε στις αιτήσεις για την νέο φόρμουλα ασφάλειας της Ευρώπης, το SAFE, που ανακοινώθηκε μόλις χθες.

Σύμφωνα με αυτό, ενώ 19 χώρες υπέβαλαν αίτηση για το SAFE, η Τουρκία δεν μπόρεσε να το κάνει λόγω των βέτο τόσο της Ελλάδας όσο και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ενώ Καναδάς, Ηνωμένο Βασίλειο και Νότια Κορέα (οι δύο τελευταίες εν μέρει) υπέβαλαν αίτηση από εκτός της ΕΕ, αναφορές το Σαββατοκύριακο δείχνουν πως οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες, που είναι μεταξύ των μεγαλύτερων εταιρειών αμυντικής βιομηχανίας παγκοσμίως, πίθανον να μην ενταχθούν σ’ αυτό το σημαντικό δίκτυο λόγω πολιτικών ζητημάτων.

Φυσικά, δεν είναι μόνο η τουρκική πλευρά που πλήττεται απ’ αυτή την κατάσταση. Η Ελλάδα έχει οπλίσει τα νησιά του Αιγαίου επικαλούμενη την τουρκική απειλή, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επίσης ανοίξει τις πόρτες της σε διάφορες στρατιωτικές συμμαχίες επικαλούμενη την ίδια απειλή.

Τι σημαίνει αυτό;

Σημαίνει πως το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος, που θα ‘πρεπε να είναι θάλασσες ειρήνης, έχουν αρχίσει να μετατρέπονται σε αποθήκες όπλων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως, για να χρησιμοποιήσουμε εκείνη τη διάσημη μεταφορά από την ετυμολογία του κινηματογράφου και να παραθέσουμε τον Άντον Τσέχοφ, ένα όπλο που εμφανίζεται σε μια σκηνή, σε κάποια στιγμή θα χρησιμοποιηθεί!

Με άλλα λόγια, η κατάσταση στην περιοχή οδηγεί αναπόφευκτα προς έκρηξη!

Αντ’ αυτού, αυτό που χρειάζεται είναι ξεκάθαρο: πολιτική λύση!

Η αναφορά του Μπάρακ σε «θεραπεία του αποστήματος» είναι δήλωση που δείχνει προς αυτή την κατεύθυνση.

Φυσικά, το να φέρεις αυτό το ζήτημα στην επικαιρότητα με τέτοιο τρόπο χτύπησε το νησί σαν βόμβα, όπως ανέφερα στην αρχή του άρθρου.

Τη Δευτέρα, οι τίτλοι των εφημερίδων που κυκλοφορούν στο βόρειο μέρος του νησιού το απέδωσαν αυτό με φράσεις όπως «Το σχέδιο Τραμπ για το νησί».

Εφημερίδες και γνωστοί αρθρογράφοι στο νότο έχουν αρχίσει επίσης να γράφουν για το θέμα με πάθος.

Για παράδειγμα, ο αρχισυντάκτης του Φιλελεύθερου, Κώστας Βενιζέλος, χαρακτήρισε ένα τέτοιο σχέδιο «επικίνδυνο», λέγοντας πως οι ΗΠΑ βλέπουν την επίλυση του Κυπριακού όχι ως «ανάγκη» αλλά ως «εμπόδιο» που πρέπει να απομακρυνθεί. Σύμφωνα με τον Βενιζέλο, για να το κάνουν αυτό, οι ΗΠΑ θα ενεργήσουν με «τουρκοεθνικιστικό» τρόπο και θα χτυπήσουν τα ελληνοκυπριακά συμφέροντα.

Όμως, πιστεύω πως παραβλέπει την παρουσία των αμερικανικών κολοσσών Exxon και Chevron, που κάνουν έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο στα ανοιχτά της νότιας ακτής του νησιού.

Στη μεγαλύτερη εικόνα, παραβλέπει επίσης τη συμφωνία που έκανε η Exxon με την Ελλάδα, η οποία ξεκίνησε παρόμοιες εργασίες στην Αδριατική θάλασσα 40 χρόνια αργότερα.

Μπορούμε επίσης να προσθέσουμε πως είναι μόνο θέμα χρόνου να επιτευχθεί παρόμοια συμφωνία για τα τεμάχια νότια του νησιού της Κρήτης, που θα συγκρουστεί επίσης με τη διαμφισβητούμενη συμφωνία θαλάσσιας δικαιοδοσίας Λιβύης-Τουρκίας.

Εν ολίγοις, οι ΗΠΑ σκέφτονται όχι μόνο τα δικά τους πολιτικά συμφέροντα αλλά και έτσι ώστε να διασφαλίσουν πως οι εταιρείες τους μπορούν να λειτουργούν χωρίς προβλήματα. Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στα έργα που ανέφερα παραπάνω είναι το Κυπριακό!

Σ’ αυτό το σημείο, είναι άλλη μια γεωγραφική αναγκαιότητα το ότι οι πόροι ολόκληρης της λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου, μαζί με το νότο του νησιού, θα μεταφερθούν μέσω Τουρκίας. Είναι επίσης άλλη μια γεωγραφική αναγκαιότητα το ότι η Κύπρος, το νησί στο επίκεντρο αυτής της υπόθεσης, πρέπει να γίνει ένας πλήρες «ενεργειακός κόμβος».

Είναι οικονομικά παράλογο και αδύνατο για το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο να χτίσει έναν αγωγό σχεδόν 2.000 χιλιομέτρων, που θα κοστίσει 20 δισεκατομμύρια δολάρια, που θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συντηρηθεί και είναι λογιστικά προβληματικός, αντί για έναν αγωγό 80 χιλιομέτρων.

Συνοψίζοντας, η επίλυση του Κυπριακού είναι επιτακτική και απαραίτητη τόσο για ενεργειακούς όσο και για λόγους περιφερειακής ασφάλειας.

Είναι κρίσιμη και ζωτική για το μέλλον των σχέσεων Τουρκίας-Ελλάδας, Τουρκίας-ΕΕ και Τουρκίας-ΗΠΑ.

Όλα αυτά δεν είναι θέμα προσωπικών ή ομαδικών συμφερόντων των πολιτικών δομών που ζουν ευτυχισμένες στο βόρειο και νότιο μέρος του νησιού της Κύπρου, αλλά είναι μέρος ενός διεθνούς ζητήματος που επηρεάζει άμεσα τα συμφέροντα άλλων παραγόντων στην περιοχή.

Τα μέρη στο επίκεντρο αυτού του διακοινοτικού ζητήματος είναι, φυσικά, οι παράγοντες στο νησί. Και ναι, σ’ αυτό το πλαίσιο, η πίεση που ασκείται από αυτούς τους εσωτερικούς παράγοντες στο ζήτημα είναι φυσικά μικρότερη.

Η επιρροή των Τουρκοκυπρίων, που έχουν απομακρυνθεί από το να είναι «πραγματικά υποκείμενα» τον τελευταίο καιρό και έχουν πέσει εντελώς υπό τον έλεγχο της Τουρκίας, είναι ίσως η μικρότερη, αλλά αυτό δε σημαίνει πως απουσιάζουν, ούτε θα έπρεπε να σημαίνει αυτό.

Για να κάνω μια αναλογία, η αποστολή του Φρόντο και του Σαμ, των πιο αδύναμων ηρώων στη θρυλική τριλογία Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, είναι να καταστρέψουν το δαχτυλίδι.

Είναι δυνατό να προσαρμόσουμε την παρουσία αυτών των δύο Χόμπιτ, που δεν είναι ούτε έμπειροι με τα σπαθιά, ούτε μπορούν να ιππεύσουν άλογα, ούτε διαθέτουν άλλες πολεμικές ικανότητες, στη σημερινή κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οι μεγαλύτερες ιδιότητες των φανταστικών ηρώων του Τόλκιν δεν ήταν τίποτα άλλο από το θάρρος και τη συντροφικότητα.

Εδώ, επίσης, αυτό που χρειαζόμαστε πρώτα και κύρια είναι θάρρος, και στη συνέχεια η συντροφικότητα που απαιτείται για να βρεθεί λύση. Το λέω αυτό εκ μέρους και των δύο πλευρών.

Διαφορετικά, θα μείνουμε κολλημένοι σε ταμπού και ρητορική για άλλα 60 χρόνια, και θα συνεχίσουμε να εξαφανιζόμαστε…

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά στις 03.12.2025

Πηγή: ΤΟ «ΑΠΟΣΤΗΜΑ» ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ, ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΟΤΗΤΑ…