{"id":10217,"date":"2023-06-16T10:05:05","date_gmt":"2023-06-16T07:05:05","guid":{"rendered":"https:\/\/penna.cydialogue.org\/?p=10217"},"modified":"2023-06-22T22:55:10","modified_gmt":"2023-06-22T19:55:10","slug":"ganimet-kulture-donustu-toplumun-uzerine-sindi","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/penna.cydialogue.org\/ganimet-kulture-donustu-toplumun-uzerine-sindi\/?lang=tr","title":{"rendered":"GAN\u0130MET K\u00dcLT\u00dcRE D\u00d6N\u00dc\u015eT\u00dc, TOPLUMUN \u00dcZER\u0130NE S\u0130ND\u0130\u2026"},"content":{"rendered":"
Ganimet; K\u0131br\u0131s adas\u0131nda \u00f6nemli bir kelime\u2026 Bu adac\u0131kta sava\u015f olmasa ganimet kelimesine o kadar anlam y\u00fcklenir miydi? Evet, sava\u015f olmasa ganimetin bu kadar anlam\u0131 olmazd\u0131 herhalde \u00fclke i\u00e7in de \u00fclke insan\u0131 i\u00e7in de\u2026<\/p>\n
\u0130sterseniz ganimetin s\u00f6zl\u00fck anlamlar\u0131na bir bakal\u0131m da \u00f6yle devam edelim. S\u00f6zl\u00fck ganimet i\u00e7in; \u201cSava\u015fta d\u00fc\u015fmandan ele ge\u00e7irilen her t\u00fcrl\u00fc menkul veya gayrimenkul mal\u201d diyor.<\/p>\n
Ganimetin iki anlam\u0131 daha var ama onlara girmeyeyim, bizi ilgilendiren, bize uygun olan anlam\u0131 yukar\u0131da yazd\u0131\u011f\u0131md\u0131r.<\/p>\n
1974 y\u0131l\u0131nda, sava\u015f sonras\u0131 evimizi yerimizi b\u0131rak\u0131p, g\u00fcneyden kuzeye g\u00f6\u00e7 etti\u011fimizde, yeni k\u00f6y\u00fcm\u00fczde, hi\u00e7 akl\u0131mdan \u00e7\u0131kmayan \u015fey, Rumlar\u0131n \u00f6ylece b\u0131rak\u0131p gitti\u011fi evlerinden e\u015fyalar se\u00e7iyor olu\u015fumuzdu.<\/p>\n
\u00c7ocuktum, anlam da veremiyordum\u2026 Birileri e\u015fyalar\u0131n\u0131 b\u0131rak\u0131p gidiyor, ba\u015fkalar\u0131 gelip be\u011fendi\u011fini al\u0131p gidiyor.<\/p>\n
Bize verilen evde zaten e\u015fyalar vard\u0131 ama eksik g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz\u00fc ya da daha g\u00fczelini gidip ba\u015fka evden al\u0131yorduk.<\/p>\n
Anneme sormak ihtiyac\u0131 hissetmi\u015f; \u201cAnne sen de\u011fil misin bize s\u00f6yleyen, ba\u015fkas\u0131n\u0131n mal\u0131n\u0131 izinsiz almak h\u0131rs\u0131zl\u0131kt\u0131r diye? Kom\u015funun dallar\u0131 meyve dolu a\u011fac\u0131ndan bir tane kesmemize izin vermezken, \u015fimdi nas\u0131l ba\u015fkas\u0131n\u0131n mallar\u0131n\u0131 al\u0131yoruz?\u201d diye sormu\u015ftum.<\/p>\n
Annem bir an sessizle\u015fmi\u015f, sonra da; \u201cHakl\u0131s\u0131n o\u011flum, senin ve karde\u015fin i\u00e7in bu kural de\u011fi\u015fmedi. Ancak biz e\u015fyalar\u0131m\u0131z\u0131 k\u00f6y\u00fcm\u00fczde b\u0131rak\u0131p geldik. Ba\u015fkalar\u0131 bizim e\u015fyalar\u0131m\u0131z\u0131 sahiplendi, biz de burada bulduklar\u0131m\u0131z\u0131\u2026\u201d demi\u015fti\u2026<\/p>\n
Bizim de g\u00fcneydeki k\u00f6y\u00fcm\u00fczde b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131m\u0131z kocaman evimiz vard\u0131, e\u015fyalar\u0131m\u0131z da yeni say\u0131l\u0131rd\u0131 ama ne yalan s\u00f6yleyeyim, sanki yeni k\u00f6y\u00fcm\u00fczde daha iyi e\u015fyalar bulmu\u015ftuk.<\/p>\n
Eski k\u00f6y\u00fcm\u00fczde elektrik yoktu, hen\u00fcz elektrik ba\u011flanmam\u0131\u015ft\u0131, do\u011fal olarak daha \u00f6nce sahip olmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z televizyon, \u00e7ama\u015f\u0131r makinesi gibi zaman\u0131na g\u00f6re teknolojik aletler de bulmu\u015ftuk\u2026<\/p>\n
Bu arada baz\u0131 evlere yerle\u015fen veya baz\u0131 d\u00fckkanlar\u0131 sahiplenen ki\u015filer, orada olmad\u0131\u011f\u0131nda ba\u015fkas\u0131 yerle\u015fmesin diye duvar\u0131na boyayla \u201cTutulmu\u015ftur\u201d yaz\u0131s\u0131 yazard\u0131. K\u0131r\u0131m\u0131z\u0131 veya siyah boyayla yaz\u0131lm\u0131\u015f \u00e7ok say\u0131da \u201cTutulmu\u015ftur\u201d yaz\u0131s\u0131 vard\u0131 evlerde, yani \u201csahiplidir\u201d demek istiyorlard\u0131.<\/p>\n
Baz\u0131 evlerde veya d\u00fckkanlarda y\u0131llarca o \u201cTutulmu\u015ftur\u201d yaz\u0131lar\u0131 \u00f6ylece kald\u0131, \u00e7ok yak\u0131n ge\u00e7mi\u015fimizin birer hat\u0131rlat\u0131c\u0131s\u0131 olarak.<\/p>\n
Belki ba\u015fta yazmal\u0131yd\u0131m, nereden akl\u0131ma geldi bu \u201cganimet\u201d meselesi diye.<\/p>\n
Ayla Kahraman\u2019\u0131n \u201cG\u00f6lgem ve Ben\u201d kitab\u0131nda, \u201cSafiyaba\u201d isimli \u00f6yk\u00fcde ganimet olgusu i\u015fleniyor. \u00d6yk\u00fcn\u00fcn ge\u00e7ti\u011fi Ma\u011fusa\u2019n\u0131n bir b\u00f6lgesinde yetkililerin\/ askerlerin \u201cganimet yapmay\u0131n\u201d yasa\u011f\u0131 ve uyar\u0131s\u0131 varm\u0131\u015f. Orada uyar\u0131ya riayet etmeyip de ganimete giden ama askerlere yakalanan ki\u015filer ister erkek, ister kad\u0131n olsun sa\u00e7lar\u0131 s\u0131f\u0131ra vuruluyor, yani k\u00f6kten kesiliyormu\u015f.<\/p>\n
\u0130\u015fte o \u00f6yk\u00fcde sa\u00e7lar\u0131 s\u0131f\u0131ra vurulan bir kad\u0131nla ilgili anlat\u0131lanlar var. Oradan geldi akl\u0131ma bu ganimet meselesi. Bu arada bizim b\u00f6lgemizde b\u00f6yle bir ceza yoktu\u2026<\/p>\n
Konumuza d\u00f6necek olursak; hat\u0131rl\u0131yorum da baz\u0131 insanlar e\u015fya derdinde de\u011fildi, yaln\u0131zca para ve ziynet e\u015fyas\u0131 arayanlar vard\u0131.<\/p>\n
Para ve ziynet e\u015fyas\u0131 arayan birisine ba\u015fka biri, \u201cBo\u015funa arama, yak\u0131ndaki T\u00fcrk k\u00f6y\u00fcnde kalanlar, bu k\u00f6yde kimin varl\u0131kl\u0131 oldu\u011funu bilirdi, yerliler gelip paralar\u0131 ve ziynet e\u015fyalar\u0131n\u0131 ald\u0131 gitti\u201d demi\u015fti. Bu s\u00f6zler hi\u00e7 akl\u0131mdan \u00e7\u0131kmad\u0131\u2026<\/p>\n
Anneme \u201cyerliler dedikleri kimdir anne?\u201d diye sormu\u015ftum\u2026 Annem de \u201cK\u0131z\u0131lderililer de\u011fil herhalde o\u011flum. Yani g\u00f6\u00e7 etmeyen, g\u00fcneyden gelmeyen, kuzeyde bulunan, buralardaki K\u0131br\u0131sl\u0131 T\u00fcrk k\u00f6yl\u00fcler\u201d demi\u015fti.<\/p>\n
Ne tuhaf, ben b\u00fcy\u00fcd\u00fckten sonra da kuzeydeki k\u00f6ylerde ya\u015fayanlara, yani g\u00f6\u00e7 etmeyenlere \u201cyerli\u201d diyorduk\u2026<\/p>\n
Ayn\u0131 kara par\u00e7as\u0131 \u00fczerinde, \u00fcstelik de t\u00fcm\u00fc K\u0131br\u0131sl\u0131 T\u00fcrk ama \u201cyerliler\u201d ve \u201cg\u00fcneyden g\u00f6\u00e7 edenler\u201d diye ikiye ayr\u0131labiliyorduk.<\/p>\n
Tekrar ganimete d\u00f6necek olursak; o k\u00fc\u00e7\u00fck akl\u0131mla \u015funu d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fc\u015ft\u00fcm ve halen akl\u0131ma geldik\u00e7e d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum; bir zamanlar ba\u015fkas\u0131n\u0131n olan evde, oray\u0131 sat\u0131n almadan, sahibinden izin istemeden ya\u015fayabiliyor insan\u2026 Ba\u015fkas\u0131n\u0131n yata\u011f\u0131nda yatabiliyor, giysisini giyebiliyor, banyosunda y\u0131kanabiliyorsun\u2026<\/p>\n
\u201cBuna hakk\u0131n var m\u0131?\u201d diye kendini sorguluyorsun\u2026 Sonra sen de g\u00fcneyde ev, e\u015fya, mal b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnerek teselli buluyor, vicdan\u0131n\u0131 rahatlat\u0131yorsun\u2026<\/p>\n
Ancak yine \u00e7ok tart\u0131\u015f\u0131lan bir konu vard\u0131, g\u00fcneyde b\u0131rakt\u0131klar\u0131ndan misliye fazlas\u0131na sahip olanlar vard\u0131, tam tersine fazla mal b\u0131rak\u0131p kuzeyde daha az\u0131n\u0131 bulanlar da\u2026<\/p>\n
Babam\u0131n \u00e7ok s\u00f6yledi\u011fi bir s\u00f6z vard\u0131, onu da hi\u00e7 unutmam, \u201cMal\u0131 olmayan zengin oldu, mal\u0131 olan her \u015feyini kaybetti\u201d diye\u2026<\/p>\n
Evet ganimet b\u00f6yle bir adaletsizlik yaratm\u0131\u015ft\u0131, g\u00f6\u00e7 edenler aras\u0131nda \u00f6nemli oranda mal\u0131 olan becerip de kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 alamad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in fakirle\u015fmi\u015f, mal\u0131 olmayan ya da \u00e7ok az olan, zenginle\u015fmi\u015fti\u2026 \u00dcstelik baz\u0131 yerliler yani g\u00f6\u00e7 etmeyen, kuzeydeki T\u00fcrk k\u00f6ylerinde ya\u015fayanlar ekstradan zenginli\u011fe kavu\u015fmu\u015ftu.<\/p>\n
Bu arada baz\u0131 uyan\u0131klar g\u00fcneyde b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 mallar\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 kuzeyden e\u015fde\u011fer mal ald\u0131\u011f\u0131 halde bir yolunu bulup g\u00fcneydeki mal\u0131n\u0131 da satt\u0131. Ya bunu yapanlar da var\u2026<\/p>\n
\u201cBu \u00fclkede haks\u0131zl\u0131klar ne zaman ba\u015flad\u0131?\u201d diye sorarsan\u0131z, ben ya\u015f\u0131m\u0131n yetti\u011fi g\u00fcnlerden itibaren s\u00f6yleyeyim size; 1974\u2019ten sonra mal da\u011f\u0131t\u0131m\u0131yla, pe\u015fke\u015fiyle ya da kapi\u015farisiyle\u2026<\/p>\n
O g\u00fcnlerden ba\u015flad\u0131 \u201cbal tutan parma\u011f\u0131n\u0131 yalar\u201d meselesi\u2026 Halen de bal tutan parma\u011f\u0131n\u0131 yalamaya devam ediyor\u2026 Ganimet \u015f\u0131martt\u0131, deli etti bir\u00e7ok ki\u015fiyi\u2026 Ganimet zenginleri t\u00fcredi, ganimeti yediler yediler doymad\u0131lar, yediler yediler t\u00fcketemediler.<\/p>\n
Mesela Kapal\u0131 Mara\u015f, ad\u0131 \u00fcst\u00fcnde kapal\u0131 oldu\u011fu halde y\u0131llarca ka\u00e7ak bir \u015fekilde oralardan mal \u00e7\u0131kar\u0131p zenginle\u015fen ki\u015filer olmu\u015ftur. Bunu ben demiyorum, herkes biliyor.<\/p>\n
Bu arada Rumlar\u0131n mallar\u0131na yerle\u015ftirilen ki\u015filere \u201cBu mal sizindir\u201d denildi, kand\u0131r\u0131ld\u0131lar. G\u00fcn geldi, durumun b\u00f6yle olmad\u0131\u011f\u0131 anla\u015f\u0131ld\u0131\u2026<\/p>\n
Sava\u015f\u0131n ve mal da\u011f\u0131t\u0131m\u0131n\u0131n ya da \u00e7o\u011fu kez pe\u015fke\u015finin \u00fczerinden y\u0131llar ge\u00e7ti ama ne yaz\u0131k ki bu toplumun b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011funun \u00fczerine sindi ganimet k\u00fclt\u00fcr\u00fc. Y\u00f6ntem de de\u011fi\u015ftiren ve bitmek bilmeyen bir ganimet al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 ve merak\u0131 var\u2026<\/p>\n
\u015eimdilerde belki ganimet demiyorlar ad\u0131na ama y\u00f6ntem de\u011fi\u015ftiren bir ganimet k\u00fclt\u00fcr\u00fcd\u00fcr devam eden\u2026 Bizi bitiren bir t\u00fcrl\u00fc d\u00fczl\u00fc\u011fe \u00e7\u0131kmam\u0131za izin vermeyen bir ganimet k\u00fclt\u00fcr\u00fc. Kabul etmekte zorlan\u0131yor baz\u0131lar\u0131 ama olan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fil maalesef\u2026<\/p>\n