ΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΟΛΟΥ: ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ: Η ΛΕΞΗ ΠΟΥ ΣΥΝΤΟΜΑ ΔΕ ΘΑ ΛΕΣ

Κάθε 15η Ιουλίου κάποιοι κάποιοι καταφεύγουν σε εντυπωσιακές τύφλα-να-έχει-η-Μάγια-Πλισέτσκαγια πιρουέτες γύρω απ’ τη λέξη “πραξικόπημα” προκειμένου να μην την προφέρουν, άλλοι πάλι όταν το κάνουν, απρόθυμα εννοείται, ξεστομίζουν κάτι ακατάληπτο τύπου “πρξκομα” για να προχωρήσουν στη συνέχεια με καθαρή, στεντόρεια φωνή στο κυρίως πιάτο που είναι φυσικά η user-friendly τουρκική εισβολή που ενώνει τους πάντες. Σου λέει γιατί να πονοκεφαλιάζω με μια “απερισκεψία”, μια “εμφύλια διαμάχη”, μια “εσωτερική αντιπαράθεση”, έναν “ξένο δάκτυλο για να σκοτωθούμε μεταξύ μας” (όπως βαφτίζεται την τελευταία δεκαετία το πραξικόπημα κυρίως από Πινδάρου πλευρά) όταν μπορούμε να πάμε κατευθείαν σ’ αυτό που όλοι ανεξαιρέτως λατρεύουν να μισούν; Το πραξικόπημα κατάντησε όπως τα προκαταρκτικά στο σεξ: στη θεωρία όλοι το γουστάρουν αλλά οι πλείστοι το προσπερνούν για να προχωρήσουν στην πολυπόθητη εισβολή/διείσδυση.

Ένα από τα μεγαλύτερα σοκ όταν πρωτοήρθα στην Κύπρο, ήταν όταν διαπίστωσα ότι πολλοί απ’ τους πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος, είτε συμμετέχοντες ΕΟΚΑΒητατζήδες, χουντικοί, απλά συμπαθούντες ή και υπερασπιστές τους ακόμα σε δίκες, κατέλαβαν είτε οι ίδιοι είτε οι (αμετανόητοι) απόγονοί τους υψηλά αξιώματα σε κόμματα, Βουλή ακόμα και στην κυβέρνηση, μία τραγική παράδοση που διατηρείται μέχρι σήμερα. Τώρα, που γνωρίζω πως λειτουργεί η τοπική συλλογική μνήμη (ευκολάκι, σαν του ήρωα του Memento του Nolan) το καταλαβαίνω, δεν το αποδέχομαι, αλλά τουλάχιστον διακρίνω μια “λογική” μέσα στον όλο παραλογισμό. Τότε όμως, ήταν ισχυρότερο πολιτισμικό σοκ κι από την πρώτη φορά που αντίκρισα το “Ούνα ράτσα” του Σίγμα. Προσπάθησαν να το μεταφέρω στα δικά μου, φρέσκα ακόμα τότε, ελληνικά δεδομένα. Δεν λέω, πολλοί χουντικοί κατάφεραν στη μεταπολίτευση να ξεγελάσουν το σύστημα και να ενσωματωθούν σε δεξιά κυρίως κόμματα, όμως φρόντισαν αν όχι να καλύψουν το βρώμικο παρελθόν τους, τουλάχιστον να μην το διατυμπανίζουν. Δεν μπορώ καν να διανοηθώ να εκλεγούν π.χ. βουλευτές με τη Νέα Δημοκρατία τα παιδιά του Παπαδόπουλου, του Παττακού ή του Ιωαννίδη και να αγορεύουν από το βήμα της ίδιας Βουλής που διέλυσαν οι πατεράδες τους. Στη σκέψη και μόνο δεν καις απλά το μυαλό σου, μιλάμε για τη Σρεμπρένιτσα των εγκεφαλικών κυττάρων. Θυμάμαι σε όσους το επισήμανα αυτό τότε, απλά ανασήκωσαν τους ώμους ενώ έσκαγαν εκείνο το συγκαταβατικό χαμόγελο που βασικά σημαίνει “μάνα μου ρε, εν καινούρκος δαμέ, θα μάθει τζιαι τούτος”. Ναι, αυτό που για έναν ξενόφερτο τρίτο φαντάζει αδιανόητο στην Κύπρο ήταν απλά Τρίτη.

Επίσης στην Ελλάδα εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας ο ανακριτής που ερεύνησε γενναία (παρά τις πιέσεις και τις απειλές από κυβέρνηση και παρακράτος) τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και ΟΧΙ ο δικηγόρος υπεράσπισης των δολοφόνων του, αλλά δεν νομίζω να θέλετε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση, σωστά;

Τα θυμήθηκα όλα αυτά βλέποντας και φέτος το στεφάνι του (δεξιού) Προέδρου της Δημοκρατίας στους τάφους των καταδρομέων που επέδραμαν κατά του Προεδρικού με αποστολή να δολοφονήσουν τον Μακάριο. Ανάμεσα σε εκείνα του Παγκύπριου Συνδέσμου Εφέδρων Καταδρομέων (λογικό) και της Αρχιεπισκοπής (λογικότερο) και παραδίπλα από του ΔΗΣΥ (λογικότατο). Όταν ο Πρόεδρος προκλήθηκε από μια αγανακτισμένη κυρία για το γεγονός ότι τίμησε την ίδια μέρα θύματα και θύτες του πραξικοπήματος (δεν είμαι σίγουρος αλλά πρέπει να αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία), εκείνος ψέλλισε μερικές από τις πιο ανόητες δικαιολογίες που βγήκαν ποτέ από το στόμα κάποιου άνω των 10 ετών (“έγινε ξανά” η πρώτη, “δεν κατέθεσα εγώ το στεφάνι αλλά ο Υπ. Μεταφορών” η άλλη – στ’ αλήθεια υπάρχει ακόμα κόσμος που τον πιστεύει;) πριν αποχωρήσει βιαστικά και αμήχανα. Αργότερα την ίδια μέρα σύσσωμος ο μηχανισμός του ΔΗΣΥ επιδόθηκε σε ένα μπαράζ επανάληψης των φράσεων “εμφύλιος”, “εθνικός διχασμός”, “διχόνοια”, “απερισκεψία” και “ενωμένοι μπορούμε να πετύχουμε, γιατί μετά το πλύσιμο ακολουθεί ξέβγαλμα. Μόνο “αφήστε τα μίση κι αρχίστε το γαμήσι” δεν μας είπαν, προφανώς για να μην μπουν στα χωράφια του Μόρφου.

Μια εικοσαετία μετά τα αρχικά σοκ, τίποτα πλέον δεν με εκπλήσσει. Ούτε η αποσιώπηση μέρους της ιστορίας, ούτε η υποβάθμιση του πραξικοπήματος σε “κάτι για το οποίο φωνάζουν οι αριστεροί επειδή τους τα χώνουμε για το Μαρί τέσσερις μέρες πριν” μέχρι την τελική απαξίωση της “διχαστικής” 15ης Ιουλίου και επικράτηση της πιο μαζικής και “ενωτικής” καταδίκης της εισβολής, γιατί -μη γελιέστε- κατά κει πάει το πράγμα.

Να δεχτώ ότι ο Μακάριος είχε μετατραπεί σε απολυταρχικό, καταπιεστικό καθεστώς. Ήταν όμως η νόμιμη κυβέρνηση. Ο λαός διατηρούσε το δικαίωμα να τον ξαποστείλει με την ψήφο του στις επόμενες εκλογές. Η χούντα και τα τσιράκια της στην Κύπρο χέστηκαν για τις ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα που -ίσως και να- καταπατούσε ο Μακάριος, ήταν χούντα for fuck’s sake, ήθελαν απλά να τον βγάλουν από τη μέση για να εγκαταστήσουν το δικό τους φασιστικό καθεστώς όπως είχαν κάνει προ επταετίας στην Ελλάδα. Να δεχτώ ότι οι νεκροί καταδρομείς ήταν “άβουλα, άβγαλτα και απερίσκεπτα 18χρονα σε εντεταλμένη υπηρεσία και υπό τον φόβο του στρατοδικείου”. Που δεν το νομίζω, οι μαρτυρίες για τους διψασμένους για αίμα trigger-happy ΕΟΚΑΒητατζήδες υπερβολικά πολλές για να αγνοηθούν, αλλά και έτσι να ήταν αυτό θα δικαιολογούσε ένα τρισάγιο και δυο, τρία λόγια από συγγενείς και ομοϊδεάτες. Από αυτό μέχρι την κατάθεση στεφάνου, που αποτελεί τιμή που αποδίδεται σε ήρωες, δεν μεσολαβεί απλά χάσμα, αλλά το γαμημένο το Γκραντ Κάνιον.

Κατανοώ την ανάγκη να προχωρήσει ένας πολύπαθος τόπος όπως η Κύπρος μπροστά ακόμα κι αν χρειαστεί να θυσιαστούν κάποια ιδανικά στην πορεία. Κατανοώ ότι μπροστά στον φόβο μιας γενικότερης σύρραξης και πλήρους κατάρρευσης του εναπομείναντος κυπριακού κράτους μετά την εισβολή δόθηκε αμνηστία στους υπαίτιους της εθνικής καταστροφής και πολιτική στέγη στον νεοσύστατο ΔΗΣΥ. Αυτές οι ανάγκες όμως υπήρχαν πριν 45 χρόνια, αυτό που αδυνατώ να καταλάβω είναι ποια ανάγκη ακριβώς επιβάλλει να συμβαίνει το ίδιο και σήμερα. Για ποιο λόγο σε μια εποχή όπου σύμβολα του μίσους ξηλώνονται, διαγράφονται ή γκρεμίζονται σε διεθνές επίπεδο (άντε γαμήσου στρατηγέ Λι, στα τσακίδια παιδέρα Λεοπόλδε) στη γωνιά αυτή της Μεσογείου εξακολουθούν να τιμούνται και να δοξάζονται πραξικοπηματίες, τρομοκράτες, σφαγείς αμάχων, προδότες και ολετήρες. Λένε πως πρέπει να κρίνουμε τα πάντα εντός του ιστορικού τους πλαισίου, όμως δεν είναι όλα γκρίζα. Κάποια πράγματα είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι μαύρα ή άσπρα και αν επικρατούσε ο ισαποστακισμός ως ιδεολογία θα ζούσαμε είτε ακόμα στις σπηλιές, είτε κάτω από την μπότα κάποιας απολυταρχικής δυστοπίας.