ENGLISH (ΑΓΓΛΙΚΑ) TÜRKÇE (ΤΟΥΡΚΙΚΑ)
Έχοντας ως σημείο αναφοράς την ημερομηνία συγγραφής αυτού του άρθρου (16 Οκτωβρίου), είναι με μεγάλη ικανοποίηση που το γράφω λέγοντας ότι υπάρχει ελπίδα για το Κυπριακό ακριβώς 7 χρόνια, 3 μήνες και 9 ημέρες ή 2658 ημέρες μετά [τις συνομιλίες του Κραν Μοντανά].
Φυσικά, ο καθένας είναι ελεύθερος να είναι απαισιόδοξος, αισιόδοξος, συγκρατημένα αισιόδοξος ή αδιάφορος, αλλά εγώ είμαι αισιόδοξος.
Η τριμερής συνάντηση κορυφής που έλαβε χώρα στη Νέα Υόρκη την προηγούμενη νύχτα, η οποία απέφερε τουλάχιστον δύο απτά θετικά αποτελέσματα, ίσως μείνει στα βιβλία της ιστορίας ως «η σύνοδος κορυφής όπου ξεκίνησε η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού», ποιος ξέρει;
Πολύ αισιόδοξο; Δεν πειράζει.
Σκέφτομαι επίσης όπως ο αγαπητός μου φίλος Μεχμέτ Χαρμάντζι [Mehmet Harmancı], του οποίου η δήλωση έγινε η αγαπημένη μου ανάμεσα σε όλες τις άλλες που έγιναν μετά τη συνάντηση: «Για εμάς, κάθε πόρτα που ανοίγει, αφήνει να μπει ένα φως ‘ελπίδας’.»
Αυτό ακριβώς είναι!
Τι άλλο θα μπορούσε να με κάνει να συνεχίσω τις τελευταίες 2658 ημέρες από εκείνη την καταθλιπτική ημέρα του Ιούλη, όταν καταστράφηκαν όχι μόνο οι τελευταίες εναπομείνασες ελπίδες για λύση αλλά και η προσωπική μου ζωή, εκτός από την ελπίδα που θα ξαναγεννηθεί μια μέρα;
Ξέρω ότι αυτό είναι ένα πολύ προσωπικό άρθρο. Ωστόσο, δεν είμαι σε θέση να ελέγξω καθόλου τα συναισθήματά μου, διότι ο Ουλάς Μπαρίς [Ulaş Barış] ο οποίος ξύπνησε χθες το πρωί, πετάχτηκε από το κρεβάτι και έσπευσε στη δουλειά του, το οποίο είναι είναι ένα πολύ σπάνιο γεγονός- μπορεί να θεωρηθεί ακόμη και σημάδι!
Παρ’ όλα αυτά, κάποιοι από τους αναγνώστες μας μπορεί να διάβασαν μέχρι εδώ και με επιφυλακτικό τρόπο να είπαν «μα τι συνέβη, υπήρξε λύση;».
Και έχουν δίκιο. Δεν υπάρχει ακόμη λύση. Είμαστε ακόμη πολύ μακριά από αυτήν.
Ωστόσο, θα ήθελα να δηλώσω ανοιχτά ότι θα πολεμήσω εκείνους που θα προσπαθήσουν να υποβαθμίσουν αυτό το δείπνο και το αποτέλεσμα που ακολούθησε μετά από αυτό, ερμηνεύοντας το ως «δεν ήταν και τόσο σπουδαίο δείπνο» ή κάνοντας κάποιου είδους αξιολογήσεις.
Από την άλλη πλευρά, θα ήθελα επίσης να δηλώσω εκ των προτέρων ότι θα αποτελέσω αγκάθι στη σάρκα όλων εκείνων που παρουσιάζουν αυτή τη διαδικασία ως «διαδικασία προεδρικών εκλογών της ΤΔΒΚ» και όχι ως διαδικασία λύσης.
Ποια είναι λοιπόν αυτή η διαδικασία;
Νομίζω ότι ο πιο ακριβής ορισμός δόθηκε από τον Κουντρέτ Οζέρσαϊ [Kudret Özersay]: «A kind of process».
Με άλλα λόγια, «ένα είδος διαδικασίας».
Σύμφωνα με τον κ. Κουντρέτ Οζέρσαϊ, ο οποίος συμμετείχε χθες στο πρόγραμμά μου και έκανε αρκετά κρίσιμες παρατηρήσεις, παρόλο που η τουρκοκυπριακή πλευρά και η Τουρκία έχουν εισέλθει σταδιακά σε μια κατάσταση «μαλάκωσης» από την πολιτική της λύσης των δύο κρατών, την οποία επεδίωξαν τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δεν χρειάζεται λαϊκισμός σε αυτή τη διαδικασία. Ο Οζέρσαϊ έχει δίκιο όταν λέει ότι «κανένας δεν υπερτέρησε ή υστέρησε έναντι κανενός».
Ωστόσο, ένα άλλο όνομα που συμμετείχε χθες στο ίδιο πρόγραμμα, ο πρώην Επικεφαλής Διαπραγματευτής Οζντίλ Ναμί [Özdil Nami], έχει επίσης απόλυτο δίκιο όταν λέει ότι η πολιτική που ακολούθησε ο Ερσίν Τατάρ (και η Τουρκία) έχει καταρρεύσει. Μπορεί να υπάρχουν μικρές διαφοροποιήσεις μεταξύ των δύο δηλώσεων, αλλά κατά συνέπεια, και οι δύο υποδεικνύουν ότι έχει γίνει ένα βήμα πίσω από τη νέα πολιτική που προτάθηκε στη Γενεύη το 2021.
Από την άλλη πλευρά, οι δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες μετά τη συνάντηση θα ενδιαφέρουν επίσης όσους υποστηρίζουν την πολιτική των δύο κρατών.
Για παράδειγμα, η δήλωση του Γκουτέρες ότι η θητεία της Μαρία Χολγουίν, η οποία πιστεύω ότι διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην έναρξη αυτής της διαδικασίας, έληξε «ανεπιτυχώς», και η επιβεβαίωση του ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως «κοινό έδαφος» μπορεί να ερμηνευτεί από πολλούς ως, «η ομοσπονδία είναι νεκρή και θαμμένη».
Αλλά όταν βλέπουμε τα σχόλια των καπετάνιων της μη-λύσης, ειδικά κατά τη διάρκεια του δείπνου, λέγοντας «η Χολγουίν δεν υπάρχει πια», μπορούμε να καταλάβουμε ότι υπάρχει μια Χολγουίν που θυσιάστηκε στους θεούς.
Προφανώς, με το να θυσιάσει την Χολγουίν, ο Γενικός Γραμματέας έδωσε ένα ατού στους αντιπάλους της ομοσπονδιακής λύσης, αλλά από την άλλη πλευρά, έκανε σπουδαία δουλειά πείθοντας τους δύο ηγέτες να βγάλουν λόγο για το άνοιγμα νέων οδοφραγμάτων στη Λευκωσία και, επιπλέον, πείθοντας όλα τα μέρη να πραγματοποιήσουν μια άτυπη διεθνή διάσκεψη σε χρόνο και τόπο που θα καθορίσει ο ίδιος. Με άλλα λόγια, συνέχισε να ακολουθεί την πορεία του!
Αυτή η φόρμουλα, η οποία δεν βλάπτει κανένα από τα κριτήρια του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για λύση, η οποία δεν επιβαρύνει την εντολή του Γενικού Γραμματέα, η οποία ανακουφίζει κατά κάποιο τρόπο όλα τα μέρη -ιδίως την Τουρκία- και η οποία αναφέρεται ως «περίσωση της αξιοπρέπειας», δεν σημαίνει ότι δεν συζητείται η ομοσπονδία.
Ωστόσο, δεν σημαίνει ούτε ότι η ομοσπονδία δεν θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης.
Αλλά πώς απαντάμε στο ερώτημα, «θα είναι άλογο ή καμήλα;».
Νομίζω ότι ο Γκουτέρες ξεκίνησε αλλάζοντας το ερώτημα που έθεσα. Διότι δεν υπάρχει ράτσα από ένα άλογο και μια καμήλα.
Αλλά τι και αν η ερώτηση γίνει: «θα είναι άλογο ή γάιδαρος;»
Τότε θα υπάρξει αποτέλεσμα: Το Μουλάρι!
Φυσικά, μιλάω μεταφορικά. Φυσικά, αυτό δεν έχει καμία σχέση με γαϊδούρια, άλογα ή καμήλες. Ωστόσο, εφόσον δεν υπάρχει κοινό έδαφος, τότε δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να αλλάξουμε την οπτική.
Μπορώ τώρα να βρω λίγη περισσότερη λογική και να καταλάβω καλύτερα αυτό που είπε ο Ειδικός Αντιπρόσωπος Γκιουνές Ονάρ [Güneş Onar], ο οποίος έκανε μια ισορροπημένη δήλωση πριν από τη συνάντηση κορυφής, όταν ξεστόμισε τις μάλλον δυναμικές λέξεις: «Είναι καιρός να γυρίσουμε μια νέα σελίδα στην Κύπρο».
Και θα ήθελα να πιστεύω ότι τα βήματα που έγιναν στο δείπνο χθες το βράδυ είναι τα πρώτα βήματα αυτής της νέας σελίδας. Στα άρθρα που έγραψα και στις αναρτήσεις που μοιράστηκα την περασμένη εβδομάδα, μιλούσα συνεχώς για μια φόρμουλα στην οποία δεν θα αναφερόμαστε ως ομοσπονδία, αλλά στην οποία θα περιλαμβάνονται οπωσδήποτε οι έννοιες της ομοσπονδιακής λύσης. Θα ήταν αδύνατο να πάει χαμένο ούτως ή άλλως το σύνολο του έργου της λύσης, το οποίο έχει συσσωρευτεί με τα χρόνια.
Μπορώ επίσης τώρα να ερμηνεύσω καλύτερα τι εννοούσε ο δημοσιογράφος Γιουσούφ Κανλί [Yusuf Kanlı] όταν έγραφε τον Αύγουστο ότι οι Κύπριοι έχουν εμμονές με «σημασιολογικούς» όρους.
Ως εκ τούτου, κάποιο είδος χαλαρού, ή αποκεντρωμένου μοντέλου που υβριδοποιεί την τραυματική «ομοσπονδία» από την τουρκοκυπριακή πλευρά με την τραυματική «λύση δύο κρατών» από την ελληνοκυπριακή πλευρά φαίνεται να είναι ο καλύτερος δρόμος προς τα εμπρός. Αντί να κολλάμε στις λέξεις, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο πώς αυτές οι λέξεις μπορούν να συνδυαστούν με τα λόγια της άλλης πλευράς.
Χωρίς άλλη καθυστέρηση, θα ήθελα να ευχηθώ τα καλύτερα για τη νέα εποχή και τη νέα διαδικασία στην Κύπρο. Δεν μπορώ παρά να πιστεύω ότι αν δεν κολλήσουμε σε γελοίες εμμονές, ταμπού, ιδιοτελή συμφέροντα (και επιλογές) και άλλου είδους ηλιθιότητες αυτή τη φορά, δεν είναι αδύνατο να φτάσουμε σε λύση.
Διαφορετικά, βέβαια, το Κυπριακό δεν είναι ένα ζήτημα που μπορεί να λυθεί μόνο με το να πίνουμε ζιβανία και να τρώμε κιοφτέρι. Ποτέ δεν ήταν.
Ωστόσο, όπως είπε ο Ουμίτ Ινάτσι [Ümit İnatçı], ο οποίος σχολίασε χθες στο πρόγραμμά μου, πρέπει να ακολουθήσουμε μια πολιτική «πίεσης», να πολιορκήσουμε το τραπέζι και να συνεχίσουμε τη διαδικασία.
Και δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε: εμείς είμαστε οι μεγαλύτεροι χαμένοι σε αυτή την εξίσωση της μη λύσης και ο χρόνος δουλεύει εναντίον μας…
Ήρθε η ώρα να το γυρίσουμε υπέρ μας…
