ENGLISH (ΑΓΓΛΙΚΑ) TÜRKÇE (ΤΟΥΡΚΙΚΑ)
Με βάση την περιρρέουσα ελληνοκυπριακή ανάλυση, δεν μπορεί να γίνει χωρίς λύση του Κυπριακού. Από την άλλη, σε περίπτωση λύσης θα αλλάξουν μάλλον και οι διαδρομές αφού, σύμφωνα με υπάρχοντες σχεδιασμούς, η προσφορότερη προσέγγιση θα ήταν η κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία μέσω Καρπασίας.
Το μεγαλύτερο προσόν του νέου υπουργού Εμπορίου Γιώργου Παπαναστασίου μέχρι στιγμής είναι ότι δεν μασά τα λόγια του ή, για να είμαστε ακριβείς, λέει περισσότερα από όσα δήλωναν οι δύο τελευταίοι προκάτοχοί του. Στη σημερινή του συνέντευξη στον «Πολίτη» εξηγεί γιατί τα επόμενα χρόνια μόνο ισραηλινό φυσικό αέριο μπορεί να έρθει στην Κύπρο, παρότι η Chevron την Παρασκευή μας είπε γενικά και αόριστα ότι προσανατολίζεται στο να φέρει και αυτή φυσικό αέριο από το κοίτασμα Αφροδίτη στην Κύπρο.
Η έλευση φυσικού αερίου από το Ισραήλ είναι ένα ρεαλιστικό σενάριο: Η γειτονική χώρα διαθέτει μεγάλα και συμπαγή κοιτάσματα σε μικρή έκταση μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, το Ταμάρ και το Λεβιάθαν διαθέτουν γύρω στα 30 τρισ. κυβικά πόδια (τουλάχιστον οι μισές ποσότητες είναι δεσμευμένες) για τα οποία υπάρχουν ήδη οι υποθαλάσσιες υποδομές για την εκμετάλλευσή τους. Ήδη μεγάλες ποσότητες διοχετεύονται στη χώρα. Δεν είναι δύσκολο να κατασκευαστεί τα επόμενα 2-3 χρόνια και αγωγός προς την Κύπρο.
Το Αφροδίτη
Τα κυπριακά αποθέματα, με βάση τα όσα μας λέει ο κ. υπουργός, δεν είναι εύκολο να αξιοποιηθούν. Όλοι γνωρίζουμε ότι στο μικρότερο αλλά πάντα σημαντικό κοίτασμα Αφροδίτη, στο οικόπεδο 12, έχουν γίνει δύο γεωτρήσεις από το 2011 και μια τρίτη βρίσκεται εν εξελίξει μετά από 12 χρόνια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα όποια αποθέματα έχει το Αφροδίτη να μην θεωρούνται ακόμη αποδεδειγμένα. Το ίδιο συμβαίνει και για τα υπόλοιπα, διάσπαρτα κοιτάσματα στην κυπριακή ΑΟΖ. Συγκεκριμένα, έχουν ανακοινωθεί χωρίς να έχουν επιβεβαιωθεί:
- Κρόνος 2,5 τρισ. κ.π.
- Αφροδίτη 4,5 τρισ. κ.π.
- Καλυψώ 3,5 τρισ. κ.π.
- Γλαύκος 6,5 τρισ. κ.π.
Υπό κανονικές συνθήκες οι πιο πάνω ποσότητες, μετά από τόσο μεγάλη και άκαρπη παρέλευση χρόνου, στο βάθος στο οποίο βρίσκονται, την απόσταση που υπάρχει μεταξύ τους, τις τιμές αγοράς και την απόφαση της ΕΕ να στραφεί σε εναλλακτικές μορφές ενέργειες, θα ήταν καταδικασμένες να παραμείνουν στα έγκατα της γης. Άνοιξε ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας το 2022 λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και του αποκλεισμού του φυσικού αερίου της Ρωσίας από την Ευρώπη. Ο χρονικός ορίζοντας βέβαια είναι μικρός, με το φυσικό αέριο της Κύπρου να μπορεί να τύχει ίσως μιας κάποιας εκμετάλλευσης κάπου γύρω στο 2030.
Κάποιοι από την άλλη υποστηρίζουν, για αντικειμενικούς λόγους αλλά και λόγω της δικής μας ολιγωρίας, ότι το παιχνίδι του φυσικού αερίου για την Κύπρο χάθηκε οριστικά.
Η αλήθεια
Στη συγκεκριμένη περίπτωση η αλήθεια μάλλον δεν είναι στη μέση. Ρέπει προς το αρνητικό σενάριο. Από την άλλη, η μεταφορά έστω μόνο ισραηλινού αερίου στην Κύπρο, αν πραγματοποιηθεί ποτέ, συνιστά μια θετική εξέλιξη για διάφορους λόγους:
* Επιτέλους θα έρθει φυσικό αέριο στην Κύπρο. Ίσως αυτό μειώσει την παραγωγή ρύπων και υποβοηθήσει σε καλύτερες τιμές όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια.
* Είναι δυνατόν μέρος του να χρησιμοποιηθεί και από την τουρκοκυπριακή κοινότητα δημιουργώντας έτσι σχέσεις συνεργασίας Ε/Κ-Τ/Κ.
* Τυχόν κατασκευή σταθμού LNG θα μετατρέψει την Κύπρο σε έναν μικρό εξαγωγέα φυσικού αερίου διευρύνοντας τους τομείς δραστηριοποίησης της οικονομίας της, επιτρέποντας λιγότερη εξάρτηση από τον τομέα των υπηρεσιών.
* Θα ενισχύσει τις προσπάθειες παραγωγής και εξαγωγής ηλεκτρισμού από την Κύπρο μέσα από διεθνή projects όπως το Africa – Asia Interconnector.
* Στην πορεία το όλο project θα ασκήσει πίεση σε Eni, Exxon και Total ώστε να δουν τι μπορεί να γίνει με το κυπριακό αέριο. Ούτως ή άλλως αν υπάρξει μεγαλύτερη ζήτηση μέσω του υφιστάμενου αγωγού λογικά θα μπορεί να αξιοποιηθεί και το κυπριακό φυσικό αέριο.
Ντεσκάλτσι
Τα πράγματα πήγε να τα μπερδέψει λίγο τη βδομάδα που πέρασε ο CEO της Eni, κ. Ντεσκάλτσι. Ο Ιταλός τεχνοκράτης μας είχε αναστατώσει πριν από μερικά χρόνια όταν ανακοίνωσε ένα τεράστιο κοίτασμα στην κυπριακή ΑΟΖ. Το κοίτασμα συρρικνώθηκε βέβαια μετά από μερικές μέρες. Πρόλαβε βέβαια να απογειωθεί η τιμή της Eni στο Χρηματιστήριο κάνοντας υπερκέρδη. Κάπως έτσι είχε παιχτεί και το παιχνίδι για το οικόπεδο 12 με τη Noble Energy στο Χρηματιστήριο της Γουόλ Στριτ το 2011.
Ο Ντεσκάλτσι μιλώντας την περασμένη εβδομάδα ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών της ιταλικής Βουλής έκανε λόγο για την κατασκευή του αγωγού EastMed προς την Ιταλία διευκρινίζοντας τον ρόλο που πρέπει να έχει η Τουρκία. Αυτό που, σύμφωνα με σοβαρούς αναλυτές, πρέπει να κρατήσουμε είναι τη θέση του Ιταλού ότι χωρίς την Τουρκία δεν υπάρχει δυνατότητα αξιοποίησης του κυπριακού φυσικού αερίου. Το λέει αυτό η Eni για δύο λόγους:
1. Σε αντίθεση με τη Chervron (οικόπεδο 12) και την Exxon (10), τα οποία η Τουρκία θεωρεί ότι δεν ανήκουν στην κυπριακή ΑΟΖ, η Eni έχει αναλάβει γεωτρήσεις σε τεμάχια τα οποία λίγο-πολύ αμφισβητεί η Τουρκία θεωρώντας τα ως μέρη της δικής της ΑΟΖ.
2. Η Eni και σε λιγότερο βαθμό η Total κινούνται στην περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ έχοντας κατά νου μια πάγια ανάλυση. Ότι λόγω ποσοτήτων, αποστάσεων, τιμών και γεωπολιτικής το κυπριακό φυσικό αέριο, εάν μας προκύψει, έχει μόνο μία συμφέρουσα διαδρομή. Την Τουρκία. Διπλωματικές πηγές μάλιστα αναφέρουν ότι και οι δύο εταιρείες προσήλθαν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μετά από συνεννοήσεις και με την Τουρκία ως τον πιθανότερο αγοραστή του φυσικού αερίου της Κύπρου. Προς αυτήν την κατεύθυνση είχαν κινηθεί και οι Αμερικανοί, και δη ο τότε αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, καλώντας την Exxon να δραστηριοποιηθεί στην περιοχή και στη συνέχεια τη Chervron.
Λύση Κυπριακού
Αυτό βέβαια, με βάση την περιρρέουσα ελληνοκυπριακή ανάλυση, δεν μπορεί να γίνει χωρίς λύση του Κυπριακού. Από την άλλη, σε περίπτωση λύσης θα αλλάξουν μάλλον και οι διαδρομές αφού, σύμφωνα με υπάρχοντες σχεδιασμούς, η προσφορότερη προσέγγιση θα ήταν η κατασκευή αγωγού προς την Τουρκία μέσω Καρπασίας. Εν τοιαύτη περιπτώσει, ο αγωγός που θέλουμε να κατασκευάσουμε στο Βασιλικό μάλλον θα ξεχαστεί. Η Κύπρος θα μπορεί να προμηθευτεί φυσικό αέριο μέσω ενός ΧΑΠ στην Καρπασία και τα ισραηλινά, τα κυπριακά, ίσως και τα λιβανέζικα αποθέματα κινηθούν προς την Τουρκία. Χωρίς λύση ο αγωγός προς την Τουρκία θα κατασκευασθεί από το Ισραήλ μέσω της λιβανικής ΑΟΖ. Μέσω Ισραήλ -με αντιστροφή της πορείας των αγωγών- θα διοχετευθεί στην Τουρκία και το κυπριακό φυσικό αέριο αργότερα.
Κάποιες αποφάσεις θα ληφθούν στο τέλος αυτής της χρονιάς αφού υπάρξουν οι κατάλληλες συνεννοήσεις με τη νέα τουρκική κυβέρνηση. Σε μια προσπάθεια να καλύψει όλα αυτά τα σενάρια ο υπουργός ενέργειας κ. Παπαναστασίου έχει υποβάλει απόρρητο σημείωμα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
