ENGLISH (ΑΓΓΛΙΚΑ) TÜRKÇE (ΤΟΥΡΚΙΚΑ)
Ο επίσημος κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Κυπριακής Δημοκρατίας, το ΡΙΚ, δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας νέας έρευνας. Πριν αναλύσουμε τα νέα αποτελέσματα της έρευνας, η οποία διεξάγεται σε διαρκή βάση, είναι χρήσιμο να δούμε τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών. Πέραν της χρησιμότητάς τους, ακόμα πιο αξιοσημείωτη είναι η ενδιαφέρουσα πορεία της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης για τη λύση.
Στην έρευνα, οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν: «Ποιο μοντέλο λύσης είναι καλό για την Κύπρο;»
Χωρίς να ληφθούν υπόψη απαντήσεις όπως «δεν απαντώ», «δεν γνωρίζω» και μερικές άλλες, οι απαντήσεις που δόθηκαν σε αυτό το ερώτημα τον Μάιο του 2021 ήταν οι εξής:
36 τοις εκατό «ομοσπονδιακή λύση»,
21 τοις εκατό «να παραμείνει η κατάσταση όπως είναι»,
19 τοις εκατό «ενιαίο κράτος»,
4 τοις εκατό «λύση δύο κρατών»,
3 τοις εκατό «συνομοσπονδία».
Ο Μάιος του 2021 συμπίπτει με την ημερομηνία κατά την οποία η Τουρκία και ο Ερσίν Τατάρ αναμόρφωσαν το μοντέλο λύσης δύο κρατών με μια συνταγή ίσης κυριαρχίας στη σύνοδο κορυφής της Γενεύης και το παρουσίασαν με 6 άρθρα. Μετά την ημερομηνία αυτή, ενώ η τουρκική πλευρά ξεκίνησε μια έντονη προπαγάνδα για λύση δύο κρατών, άρχισε επίσης να λέει ότι το μοντέλο ομοσπονδιακής λύσης είναι νεκρό. Παρόλο που η προπαγάνδα αυτή ήταν άκαρπη στα τρία χρόνια που ακολούθησαν, συνεχίστηκε επίμονα.
Με την παρέλευση κάποιου χρόνου, τον Νοέμβριο του 2022, το ΡΙΚ έθεσε ξανά το ίδιο ερώτημα στους συμμετέχοντες. Οι απαντήσεις που έλαβε ήταν οι εξής:
36 τοις εκατό «ομοσπονδιακή λύση»,
18 τοις εκατό «λύση δύο κρατών»,
14 τοις εκατό «ενιαίο κράτος»,
13 τοις εκατό «να παραμείνει η κατάσταση όπως είναι»,
6 τοις εκατό «συνομοσπονδία».
Παρόλο που η ομοσπονδιακή λύση εξακολουθεί να είναι το πιο δημοφιλές μοντέλο λύσης στο διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ των δύο ερευνών, το ποσοστό εκείνων που τάσσονται υπέρ της λύσης δύο κρατών αυξήθηκε σχεδόν 4.5 φορές! Η έρευνα παρουσιάστηκε και στα τουρκοκυπριακά μέσα ενημέρωσης και αναδείχθηκαν κάποιες φωνές που έλεγαν ότι «οι θέσεις μας αρχίζουν να γίνονται αποδεκτές από τους Ελληνοκύπριους».
Τον Φεβρουάριο του 2023, ανέλαβε καθήκοντα ένας νέος ελληνοκύπριος ηγέτης: Ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
Αμέσως μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του, ξεκίνησε μια εκστρατεία του τύπου «ας συνεχίσουμε τις διαπραγματεύσεις για μια ομοσπονδιακή λύση από εκεί που σταματήσαμε στο Κραν Μοντανά». Ξεκίνησε να ασκεί πίεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πιέζοντας τις Βρυξέλλες να «διορίσουν έναν εκπρόσωπο της ΕΕ και να εμπλακούν στη διαδικασία». Η νέα αυτή πολιτική μετέτρεψε τη φιλοσοφία «είτε λύση, είτε οικονομικές κυρώσεις στην Τουρκία» – που προηγουμένως ακολουθούσε και με την οποία απέτυχε ο Αναστασιάδης – σε φιλοσοφία «πείστε την Τουρκία για τα οφέλη μιας λύσης». Βγήκαν οι εκθέσεις του ΕΚ (Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), η Τουρκία καταδικάστηκε πολλές φορές, αλλά η ΕΕ δεν αναμείχθηκε επαρκώς στη διαδικασία. Εν τω μεταξύ, ξέσπασε ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και ο Χριστοδουλίδης, όπως και η ΕΕ και ολόκληρη η Δύση, πήρε το μέρος της Ουκρανίας. Αυτό αποδυνάμωσε τους δεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας με τη Ρωσία. Οι 40.000 λογαριασμοί των Ρώσων ολιγαρχών στο νότο έκλεισαν. Η αναζήτηση του Ρωσικού μαύρου χρήματος, που ήταν ένας από τους δύο όρους για την άρση του εμπάργκο από τις ΗΠΑ, εντάθηκε, με 24 οικονομικούς εμπειρογνώμονες του FBI να εξετάζουν τους οικονομικούς λογαριασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο δεύτερος όρος, ότι δηλαδή τα ρωσικά πλοία δεν μπορούν να εισέλθουν σε ελληνοκυπριακά λιμάνια, τέθηκε επίσης σε εφαρμογή. Οι σχέσεις με τη Ρωσία έγιναν τεταμένες.
Ταυτόχρονα, ξεκίνησε μια στενή διπλωματική συνεργασία με τον ΟΗΕ. Ο Χριστοδουλίδης, το γεράκι του Κραν Μοντανά, μετατράπηκε σε περιστέρι της ειρήνης απέναντι στην αναποτελεσματική νέα πολιτική της Τουρκίας και του Τατάρ! Μετά από ένα διάλειμμα 2,5 ετών, τα Ηνωμένα Έθνη κατέληξαν σε συμφωνία με την Τουρκία και διόρισαν νέο αντιπρόσωπο: την Μαρία Χολγουίν. Ο διορισμός αυτός δημιούργησε ελπίδες για την έναρξη της νέας διαδικασίας.
Στον αντίποδα, οι πιέσεις προς την ΕΕ απέδωσαν τελικά καρπούς και στη νέα έκθεση που δημοσίευσε το ΕΚ την περασμένη εβδομάδα, η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ συνδέθηκε άμεσα με την επίλυση του Κυπριακού. Η απόφαση καταδικάστηκε από την τουρκική πλευρά. Πέρασε κι άλλος χρόνος.
Στις 30 Απριλίου 2024, το ΡΙΚ ανακοίνωσε τα αποτελέσματα μιας νέας έρευνας. Ένα από τα ερωτήματα που τέθηκαν ήταν και πάλι το ίδιο ερώτημα: «Ποιο μοντέλο λύσης είναι καλό για την Κύπρο;»
Αυτή τη φορά οι απαντήσεις έχουν ως εξής:
33 τοις εκατό «ενιαίο κράτος»,
28 τοις εκατό «ομοσπονδιακή λύση»,
10 τοις εκατό «λύση δύο κρατών»,
9 τοις εκατό «να παραμείνει η κατάσταση όπως είναι»,
2 τοις εκατό «συνομοσπονδία».
Όπως μπορεί να δει κανείς, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η επιλογή του «ενιαίου κράτους», η οποία είχε πέσει στο 14% περίπου πριν από μόλις 1,5 χρόνο, έχει ξαφνικά κερδίσει δημοτικότητα μεταξύ των Ελληνοκυπρίων, σχεδόν εις τριπλούν. Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο λόγος γι’ αυτό είναι η αντίδραση στην πρόσφατη απειλητική πολιτική της τουρκικής πλευράς. Αντιμέτωπος με αυτές τις απειλές, ο λαός προφανώς υπερασπίζεται το δικό του κράτος. [Οι Ελληνοκύπριοι] δεν θέλουν να συγχωνευτεί αυτό το κράτος με μια άλλη δομή, η οποία βρίσκεται σήμερα υπό τον πλήρη έλεγχο της Τουρκίας. Συγχρόνως, η μείωση της πίστης στην ομοσπονδιακή λύση μπορεί να αποδοθεί στην έλλειψη εμπιστοσύνης στον Χριστοδουλίδη.
Εξετάζοντας τις επιλογές που απομένουν, μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι η πολιτική των δύο κρατών που προωθεί η τουρκική πλευρά – με νέο όνομα, αλλά χωρίς ουσιαστική αλλαγή – δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή από την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Μπορούμε να το συμπεράνουμε αυτό κοιτάζοντας τα προηγούμενα ποσοστά και βλέποντας ότι έχουν μειωθεί κατά το ήμισυ. Σε μια κατάσταση όπου η δημοτικότητα της διατήρησης του status quo, που σημαίνει δύο ντε φάκτο κράτη, έχει επίσης μειωθεί και η συνομοσπονδία υποστηρίζεται σχεδόν από μηδενικό ποσοστό, είναι ήδη σαφές ότι οι αποσχιστικές θέσεις δεν μπορούν να υπάρξουν.
Συνεπώς δεν απομένει τίποτε άλλο από την επανένωση. Και υπάρχουν δύο τρόποι για να γίνει αυτό: Να σχηματίσουμε μια ομοσπονδία ή να επιστρέψουμε στη δημοκρατία που εγκαταλείψαμε.
Δυστυχώς, για το νησί μας, το οποίο έχει γίνει ντε φάκτο διζωνικό και δικοινοτικό από το 1974, δεν υπάρχει επιστροφή. Είναι αδύνατο να δημιουργήσουμε ξανά μια ομοιογενή δημογραφική δομή. Ο χρόνος δεν κυλάει προς τα πίσω. Επομένως, ακόμη και αν συμφωνώ με τους ρομαντικούς αριστερούς αδελφούς μου, που μας αποκαλούν προδότες επειδή είμαστε «ομοσπονδιακοί», όπως τους φίλους μας στη δεξιά, αυτό είναι πρακτικά αδύνατο. Επιπλέον, ακόμη και αν υπάρξει επιστροφή, η διζωνικότητα θα πρέπει να παραμείνει.
Συνεπώς, δεν μπορώ να υποστηρίξω κάτι που είναι πρακτικά αδύνατο. Αντ’ αυτού, αναζητώ την πιο πιθανή φόρμουλα για μια λύση.
Συμπερασματικά, αν λάβουμε υπόψη ότι οι Ελληνοκύπριοι δεν θα αποδεχτούν ποτέ σχέδια όπως το σχέδιο δύο κρατών, ή συνομοσπονδία και άλλες μορφές διχοτόμησης, δεν απομένει τίποτα άλλο για την επανένωση του νησιού παρά ένα διζωνικό, δικοινοτικό, ομοσπονδιακό μοντέλο λύσης βασισμένο στην πολιτική ισότητα. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή ακόμη και αν το θέλουμε.
Πάνω απ’ όλα, το μόνο μοντέλο λύσης στο οποίο συμφωνεί όλος ο κόσμος είναι η ομοσπονδία.
Γιατί λοιπόν μιλάμε για τις άλλες επιλογές, γιατί σπαταλάμε την ανάσα μας;
Ωστόσο, η επιλογή που μισώ περισσότερο είναι «να παραμείνει η κατάσταση όπως είναι».
Όλες οι άλλες προτάσεις οδηγούν είτε στην επανένωση, είτε στον διαχωρισμό. Αλλά αυτή εδώ έχει ασαφές τέλος…
Τα τελευταία 50 χρόνια, ζούμε αυτή την κατάσταση… Αλλά τώρα πρέπει να τελειώσει – με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Πηγή: Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΖΟΥΜΕ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΕΝΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
