ENGLISH (ΑΓΓΛΙΚΑ) TÜRKÇE (ΤΟΥΡΚΙΚΑ)
Κράτος Κοντέινερ
Με κοινωνικούς όρους, το δικαίωμα στην εκπαίδευση είναι τόσο σημαντικό που προστατεύεται από το Σύνταγμα. Το κράτος υποχρεούται να παρέχει εκπαίδευση σε όλους, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για άτομα με ανάγκες ειδικής εκπαίδευσης. Κανείς, πολίτης ή μη-πολίτης, δεν μπορεί να στερηθεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση.
Το δικαίωμα αυτό ρυθμίζεται επίσης λεπτομερέστερα στο πλαίσιο του Εθνικού Εκπαιδευτικού Νόμου. Έχω διάφορες αντιρρήσεις σχετικά με αυτό, αλλά θα το προσπεράσω προς το παρόν, γιατί όταν πρόκειται για την εκπαίδευση, δυστυχώς έχουμε ένα σοβαρό πρόβλημα νοοτροπίας πέραν από τη νομοθεσία.
Μετά τον σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου, το τραύμα που έχει εξαπλωθεί ευρέως στην κοινωνία γενικότερα, και το οποίο ανακλήθηκε πρόσφατα με μέτριες σεισμικές δονήσεις σε κοντινές περιοχές, δεν έχει ακόμη επουλωθεί. Αυτό που συνοδεύει τον νομικό αγώνα για την απώλεια ζωών είναι επίσης και ο φόβος της καταστροφής. Έχουμε γίνει ιδιαίτερα ευαίσθητοι για τα σχολικά κτίρια όπου τα παιδιά λαμβάνουν εκπαίδευση, και υπήρχαν απτοί λόγοι γι’ αυτό. Τα σχολικά κτίρια καταρρέουν κατά τη διάρκεια, ή εκτός των ωρών λειτουργίας των σχολείων. Γιατί; Επειδή τα κτίρια δεν είναι ασφαλή. Ωστόσο, αυτές οι πληροφορίες δεν είναι κάτι καινούργιο. Από το 2021, δύο χρόνια πριν από τον σεισμό του 2023, τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών διαμαρτύρονται δυνατά. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο διαμαρτύρονται δυνατά, αλλά και ετοιμάζουν εκθέσεις για τα σχολεία και τις μοιράζονται δημόσια. Κατά κάποιον τρόπο, τα συνδικάτα κάνουν αυτό που θα έπρεπε να κάνει το κράτος.
Εν ολίγοις, το θέμα είναι επίκαιρο αλλά όχι νέο. Τι έκανε η λαμπρή «κυβέρνηση» όταν θα έπρεπε να έχουν δημιουργηθεί πόροι και να έχουν ενισχυθεί τα κτίρια εδώ και τόσο καιρό; Βρήκε μια λύση που επιβλήθηκε σε περιόδους πολέμου και φτώχειας: Αίθουσες διδασκαλίας-κοντέινερ! Ας μην ξαναγυρίσουμε στο 2021. Το θέμα βρίσκεται στην ατζέντα αυτής της κοινωνίας από τον Μάρτιο του 2023. Με άλλα λόγια, έχει περάσει μια περίοδος ενάμιση χρόνου. Γιατί δεν έχει χτυπηθεί ούτε ένα καρφί;
Ένα άλλο πρόβλημα είναι το χάος που αφορά την πρόσληψη των εκπαιδευτικών. Στο παρελθόν, αναζητούνταν καθηγητές από το εξωτερικό επειδή δεν υπήρχαν απόφοιτοι από τα απαιτούμενα τμήματα εδώ, κάτι το οποίο συνεχίζεται και σήμερα και δεν επιφέρει τίποτα άλλο εκτός από το να βάζει εμπόδια στο μέλλον της τουρκοκυπριακής νεολαίας. Ωστόσο, είναι προφανές ότι κάποιες εντολές δεν μπορούν να μην τηρηθούν και όσους προσπαθούν να ριζώσουν στη χώρα μπορούν εύκολα να τους ξεφορτωθούν.
Ενώ τα κράτη που αποδίδουν σημασία στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη ζωή συζητούν για το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και την βελτίωσή της με τεχνολογικές εξελίξεις, εμείς συζητάμε για την ασφάλεια των κτιρίων, την πρόσβαση των παιδιών στην εκπαίδευση σε ακατάλληλες φυσικές συνθήκες, όπως βροχή, λάσπη και υπερβολική ζέστη, τις γεμάτες αίθουσες διδασκαλίας και την κατάσταση των παιδιών που δεν μιλούν τουρκικά σε σχολεία όπου η γλώσσα διδασκαλίας είναι τα τουρκικά. Τι είδους ανικανότητα είναι αυτή!
***
Απροστάτευτα παιδιά
Η χώρα μετατρέπεται σε ένα αβίωτο μέρος κάθε μέρα που περνάει. Κάτω από τις δεδομένες συνθήκες, τα παιδιά είναι μία από τις ομάδες που εκτίθενται σε παραβιάσεις δικαιωμάτων με τον πιο σοβαρό τρόπο. Λόγω του νεαρού της ηλικίας τους, χρειάζονται πιο εντατική προστασία. Δυστυχώς, το κράτος αδυνατεί να εκπληρώσει σωστά αυτό το καθήκον.
Το ζήτημα της εκπαίδευσης, στο οποίο αναφέρομαι πιο πάνω, αποτελεί στην πραγματικότητα ένα σημαντικό εργαλείο για την προστασία και την ενδυνάμωση των παιδιών. Εάν ένα παιδί που έχει υποστεί οποιαδήποτε μορφή παραμέλησης, ή κακοποίησης, γνωρίζει τα δικαιώματά του και αισθάνεται ενδυναμωμένο να τα απαιτήσει, τότε ένα σημαντικό μέρος των προληπτικών μέτρων μπορεί να ληφθεί. Είναι αδύνατον να βρει κανείς τα οποιαδήποτε μαθήματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αγωγή του πολίτη στη διδακτέα ύλη των δημόσιων σχολείων.
Το 2011, η Συνέλευση της ΤΔΒΚ υιοθέτησε τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ) για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Εκμετάλλευση και τη Σεξουαλική Κακοποίηση στη νομοθεσία, ψηφίζοντας πράξη επικύρωσης. Στη συνέχεια, ιδίως το 2014, έγινε μια βελτίωση στον Ποινικό Κώδικα σχετικά με τις ποινές που αφορούν την παιδική κακοποίηση στο πλαίσιο της εν λόγω σύμβασης, αλλά δεν προχώρησε πέρα από αυτό.
Γνωρίζουμε ότι ο σημαντικότερος τρόπος πρόληψης τέτοιων πράξεων είναι να μην τις τιμωρούμε. Ναι, η τιμωρία είναι ένα σημαντικό αποτέλεσμα από την άποψη της διασφάλισης της δικαιοσύνης όταν διαπράττεται ένα έγκλημα, αλλά δεν έχει αρκετό αντίκτυπο για να αποτρέψει το έγκλημα από το να διαπραχθεί ξανά. Το κύριο μέλημα είναι να δημιουργηθεί ένα σύστημα που να μπορεί να αξιολογεί καλά τους υφιστάμενους κινδύνους και να εφαρμοστούν προληπτικές πολιτικές.
Το σημαντικότερο σημείο που τονίζεται από την προαναφερθείσα σύμβαση είναι η δημιουργία θεσμικών μηχανισμών για την αξιολόγηση των κινδύνων. Θα πρέπει να ενισχυθούν οι Κοινωνικές Υπηρεσίες και να δημιουργηθούν εξειδικευμένες ομάδες εργασίας που θα ασχολούνται με κάθε κοινωνική ομάδα (παιδιά, άτομα με αναπηρίες, μετανάστες, φτωχούς, ηλικιωμένους, πρώην κατάδικους, εξαρτημένους κ.λπ.) ξεχωριστά. Αυτό είναι αδύνατον να γίνει με τις παλιές μεθόδους. Δεν συμπεριέλαβα τις γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, διότι υπάρχει ένα κρατικό τμήμα (TOCED) [Τμήμα Ισότητας των Φύλων] για την αντιμετώπισή τους. Αν και δεν είναι πλήρως λειτουργικό, τουλάχιστον ο μηχανισμός υπάρχει.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η στενή παρακολούθηση είναι πολύ σημαντική. Εάν ένα ζήτημα ενδοοικογενειακής βίας περιέλθει με οποιονδήποτε τρόπο σε γνώση του κράτους (νοσοκομείο, αστυνομία ή κοινωνικές υπηρεσίες), η διαδικασία παρακολούθησης πρέπει να ξεκινήσει αμέσως και το κράτος πρέπει να παραμείνει παρόν μέχρι να εξαλειφθεί η εν λόγω παραβίαση δικαιωμάτων. Θυμηθείτε τον Άρντα [Arda], ο οποίος απεβίωσε τον Αύγουστο. Όταν όμως ψάξεις το παρελθόν του, ανακαλύπτεις ότι είχε βιώσει σοβαρή ενδοοικογενειακή βία. Ακόμα και αν ένα παιδί μπορεί να μην εκτίθεται το ίδιο σε σωματική βία (που στην προκειμένη περίπτωση ισχύει το αντίθετο), μπορεί να είναι θύμα και μάρτυρας βίας εις βάρος άλλων ατόμων στο σπίτι, όπως η μητέρα. Σε αυτό το σημείο, η ενδυνάμωση κάθε ατόμου πρέπει να αποτελεί στόχο του κράτους και δεν πρέπει να «φύγει» από κανένα σπίτι μέχρι να ολοκληρωθεί αυτή η αποστολή.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι το περιστατικό που έλαβε χώρα στο Τρίκωμο και περιήλθε στην ατζέντα των ειδήσεων με τον βιασμό ενός κοριτσιού με νοητική αναπηρία. Από τα στοιχεία που δόθηκαν στο δικαστήριο μάθαμε ότι το περιστατικό αυτό συνέβαινε εδώ και καιρό. Φυσικά, δεν πρόκειται να ρίξω όλο το βάρος της ευθύνης στην πολιτεία. Ωστόσο, θα ήθελα να δηλώσω ότι η προστασία των ατόμων με αναπηρία είναι ένα θέμα που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, όπως ακριβώς και τα παιδιά. Η εκτίμηση κινδύνου που ανέφερα θα πρέπει να γίνεται ξεχωριστά για κάθε άτομο με αναπηρία. Για το σκοπό αυτό, το κράτος θα πρέπει να συλλέγει δεδομένα. Ποιος είναι ο συνολικός αριθμός των ατόμων με αναπηρία που ζουν σε αυτή τη χώρα και ποιες είναι οι ανάγκες τους; Παρακολουθούνται τακτικά από κρατικούς λειτουργούς; Υπάρχει μια δομή που έχει οριστεί για την κάλυψη των ψυχολογικών και άλλων αναγκών των ατόμων με αναπηρία όλων των ηλικιακών ομάδων;
Ελπίζω ότι υπάρχει απάντηση σε όλα αυτά τα ερωτήματα και ότι εγείρω άσκοπα ανησυχίες και επικρίσεις.
