ENGLISH (ΑΓΓΛΙΚΑ) TÜRKÇE (ΤΟΥΡΚΙΚΑ)
Ο πειθαρχικός κανονισμός που εξέδωσε το Υπουργικό Συμβούλιο για εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είχε σημαντικό αντίκτυπο όχι μόνο στον τομέα της εκπαίδευσης αλλά και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, η τροποποίηση αυτού του κανονισμού πυροδότησε συζητήσεις που δεν αφορούσαν μόνο μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, αλλά και ευρύτερα κοινωνικά κομμάτια. Ωστόσο, το σημαντικότερο ζήτημα είναι ο βαθμός στον οποίο ο κανονισμός αυτός έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) σχετικά με τα δικαιώματα των παιδιών. Οι αποφάσεις αυτές τονίζουν ότι οι θρησκευτικές και πολιτισμικές πεποιθήσεις των παιδιών πρέπει να γίνονται σεβαστές και ότι πρέπει να τεθούν αντικειμενικά κριτήρια, ειδικά στον τομέα της εκπαίδευσης.
Στις αποφάσεις του για την απαγόρευση θρησκευτικών συμβόλων σε εκπαιδευτικά ιδρύματα, το ΕΔΑΔ έχει αξιολογήσει το ζήτημα στο πλαίσιο της μη υπονόμευσης των αρχών του πλουραλισμού, της μη παραβίασης άλλων δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται από την ΕΣΔΑ και της μη προσβολής της ελευθερίας της πίστης και της λατρείας. Το Δικαστήριο δήλωσε επίσης ότι οι μαθητές είναι ευάλωτοι και ότι τα θρησκευτικά σύμβολα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πίεση στο σχολικό περιβάλλον. Επιπλέον, σε ορισμένες άλλες αποφάσεις, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η απαγόρευση είναι αναλογική και αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία.
Μπορούμε να κατανοήσουμε τις συνέπειες των απαγορεύσεων στη θρησκευτική ενδυμασία αναλύοντας την κατάσταση στην Τουρκία ως το πλησιέστερο παράδειγμα. Σήμερα, η πολιτική δομή, που συμβολίζει την ανομία όπου όλες οι εξουσίες συγκεντρώνονται στα χέρια ενός ατόμου, έχει προκύψει ως συνέπεια αυτών των απαγορεύσεων και έχει οδηγήσει στην ενδυνάμωση του πολιτικού Ισλάμ, το οποίο για χρόνια δρούσε συγκαλυμμένα. Καλό είναι να το έχουμε κατά νου.
***
Εξετάζοντας τις κοινωνικές επιπτώσεις του κανονισμού, δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσουμε ότι μια τέτοια τροποποίηση δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να τροφοδοτεί την πόλωση στην κοινωνία. Ο ενδυματολογικός κώδικας των παιδιών στα σχολεία έχει μετατραπεί από εκπαιδευτικό ζήτημα σε κοινωνικό και πολιτικό εργαλείο. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, η κυβέρνηση έχει αναλάβει τον ρόλο μιας μαριονέτας που ακολουθεί οδηγίες και έχει συμβάλει στην επιβολή του πολιτικού Ισλάμ στην κοινωνία. Αυτή η επιβολή δεν πρέπει να ερμηνεύεται μόνο ως ζήτημα ενδυμασίας, αλλά και ως προσπάθεια πόλωσης της κοινωνίας και έλξης της προς την επιθυμητή κατεύθυνση στις επερχόμενες κρίσιμες εκλογικές διαδικασίες. Δεν το θεωρώ κακό να το δηλώσω ξεκάθαρα, ότι αυτή η ενέργεια δεν έχει καμία σχέση με την ελευθερία θρησκείας και πίστης των παιδιών. Η προσπάθεια διαμόρφωσης του μέλλοντος μετατρέποντας τα παιδιά σε φιγούρες πολιτικών και θρησκευτικών ιδεολογιών θα βλάψει και την εκπαίδευση αλλά και ολόκληρη την κοινωνική δομή.
Χθες, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι αυτός ο κανονισμός θα αποσυρθεί, και είναι σαφές ότι αυτό συμβαίνει μόνο χάρη στην πίεση που προέρχεται από κοινωνικές αντιδράσεις. Ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας ύψωσε τη φωνή του κατά της πολιτικοποίησης του δικαιώματος των παιδιών στην παιδεία, των ελευθεριών και των ταυτοτήτων τους. Ωστόσο, αυτό το βήμα προς τα πίσω δεν είναι μόνο ένα επίτευγμα, αλλά και ένα σημάδι ότι αυτή ήταν η κορυφή του παγόβουνου ενός ευρύτερου προβλήματος που χρειάζεται πιο σοβαρή αντιμετώπιση. Η απόσυρση του κανονισμού δεν σημαίνει ότι αυτές οι συζητήσεις έχουν τελειώσει. Ενώ οι συζητήσεις για τη θρησκευτική ταυτότητα των παιδιών έχουν γίνει πολιτικό εργαλείο, αυτό το βήμα προς τα πίσω προσφέρει μόνο μια προσωρινή λύση. Η δήλωση που έγινε αργότερα μέσα στην ημέρα από τον Ερχάν Αρικλί, τον πρόεδρο του ΚΑ—ενός εκ των δύο κομμάτων της κυβέρνησης—αποκαλύπτει ότι δεν συμφωνεί με τον πρωθυπουργό.
***
Αυτό που έχει πραγματική σημασία είναι οι άλλες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά. Η προτεραιοποίηση θεμάτων όπως ο ενδυματολογικός κώδικας στα σχολεία υποδηλώνει ότι τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά δεν λαμβάνονται υπόψη. Τα παιδιά στερούνται τα πιο θεμελιώδη δικαιώματα, αντιμετωπίζουν ανισότητα στις ευκαιρίες τους στην παιδεία, υφίστανται παραμέληση και κακοποίηση, και εξαναγκάζονται στο έγκλημα. Μπροστά σε αυτά τα προβλήματα, οι παρεμβάσεις στην στολή των παιδιών στο σχολείο δεν θα έπρεπε να αποτελούν προτεραιότητα στην ατζέντα. Το δικαίωμα στην παιδεία, το δικαίωμα σε μια υγιή ζωή και το δικαίωμα να μεγαλώνουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον είναι τα πιο θεμελιώδη δικαιώματα των παιδιών. Η κυβέρνηση δεν κουνάει το δαχτυλάκι της για κανένα από αυτά τα θέματα.
Πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις στην πρόσβαση τους στο δικαίωμα στην παιδεία λόγω των υλικών και άυλων περιορισμών των οικογενειών τους, οικονομικών δυσκολιών ή κοινωνικών προβλημάτων. Πολλά παιδιά παρασύρονται στην αγορά εργασίας αντί για την εκπαίδευση και αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερες τραγωδίες. Το τι ρούχα να φορέσουν δεν είναι ανάμεσα στα πραγματικά προβλήματα αυτών των παιδιών. Η προτεραιοποίηση καταστάσεων που απειλούν τη σωματική και ψυχολογική ευημερία των παιδιών δεν είναι μόνο θέμα κοινωνικής ευθύνης αλλά και ένα κρίσιμο ζήτημα για το μέλλον της χώρας.
***
Σε αυτό το σημείο, οι κανονισμοί για τον ενδυματολογικό κώδικα εμποδίζουν τα παιδιά να λαμβάνουν ελεύθερες αποφάσεις στη διαμόρφωση των ταυτοτήτων τους από τη μία πλευρά, και βλάπτουν τη δημοκρατία πολώνοντας τμήματα της κοινωνίας από την άλλη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ενώ υπάρχουν άλλα σοβαρά προβλήματα που σχετίζονται με την εκπαίδευση στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, το γεγονός ότι ένας τέτοιος κανονισμός βρίσκεται στην ατζέντα υποδηλώνει μια προσπάθεια μετατόπισης του στόχου στο πλαίσιο ενός μεθοδευμένου παιχνιδιού. Τα παιδιά δεν πρέπει να αντικειμενοποιούνται με βάση τις θρησκευτικές και συνειδησιακές τους πεποιθήσεις και να μετατρέπονται σε αντικείμενα πολιτικής συζήτησης. Οι ταυτότητές τους, η εκπαίδευση και το μέλλον τους δεν πρέπει να διαμορφώνονται μέσω τέτοιων παρεμβάσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κοινωνική αντίδραση έχει πάρει μια ισχυρή θέση κατά τέτοιων κανονισμών και κατάφερε να κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την απόσυρση του κανονισμού. Ωστόσο, αυτό το βήμα δεν είναι μόνο ένα επίτευγμα στο μέτωπο του ενδυματολογικού κώδικα στα σχολεία. Είναι επίσης ένα προειδοποιητικό σημάδι για την κοινωνία γενικά και τους πολιτικούς, ώστε όλοι να ανοίξουν τα μάτια τους. Οι πραγματικές αλλαγές στα δικαιώματα των παιδιών θα γίνουν δυνατές μόνο όταν δοθεί προτεραιότητα στα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Τα παιδιά ως άτομα πρέπει να έχουν την ελευθερία και τον σεβασμό που τους αξίζει.
Καταληκτικά, ενώ υπάρχουν σοβαρά προβλήματα όπως η ανισότητα στις ευκαιρίες στην μάθηση, η παραμέληση, η κακοποίηση και η εμπλοκή στην εγκληματικότητα, κανονισμοί σαν αυτόν θέτουν την κοινωνία και τα παιδιά σε κίνδυνο σοβαρότερων δυσκολιών. Είναι δυνατόν να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα των παιδιών δημιουργώντας ένα περιβάλλον όπου μπορούν να μεγαλώνουν ελεύθερα, και όχι μετατρέποντάς τα σε εργαλεία πολιτικών παιχνιδιών.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στις 25.03.2025
Πηγή: ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ > Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ-ΜΑΡΙΟΝΕΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΙΣΛΑΜ
