ENGLISH (ΑΓΓΛΙΚΑ) TÜRKÇE (ΤΟΥΡΚΙΚΑ)
«Να κρατηθούμε και θα έρθει η μέρα της απελευθέρωσης», ήταν το μήνυμα της συνέντευξης που έδωσε την προηγούμενη Κυριακή στη «Σημερινή», ο νέος Αρχιεπίσκοπος, Γεώργιος Παπαχρυσοστόμου, ο οποίος, σε άλλες δηλώσεις του, φρόντισε να διαμηνύσει ότι στο Κυπριακό θα ακολουθήσει τη στάση του προκατόχου του. Χωρίς, βεβαίως, να μας διευκρινίσει αν ασπάζεται κι αυτός την άποψη πως «η διχοτόμηση δεν πρέπει να μας φοβίζει» ή αν έχει κι ο ίδιος κάποια μεγαλοφυή ιδέα, όπως εκείνη του προκατόχου του: Θα θυμάστε, θέλω να ελπίζω, ότι σκόπευε, έλεγε, να ανοίξει τα παγκάρια της Εκκλησίας, να καλούσε εμπειρογνώμονες από το εξωτερικό, να τους πλήρωνε για να του γράψουν στο χαρτί ένα σχέδιο λύσης του Κυπριακού, το οποίο στη συνέχεια θα έστελνε στον ΟΗΕ και ο ΟΗΕ θα αναλάμβανε -επειδή το πλήρωσε ο Χρυσόστομος- να το επιβάλει στην Τουρκία! Ήταν ομολογουμένως μια λαμπρή και πρωτότυπη ιδέα που για λόγους που δεν είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε, δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
«Να κρατηθούμε και θα έρθει η μέρα της απελευθέρωσης. Εκείνος που αγωνίζεται, έχει ελπίδες για νίκη. Εκείνος που τα εγκαταλείπει όλα, οπωσδήποτε δεν θα έχει καμία ελπίδα. Ο Θεός θα μας βοηθήσει… Βοηθά εκείνους που βοηθούν τον εαυτό τους», είπε ο Γεώργιος στη συνέντευξή του. Αντιπαρέρχομαι τον πειρασμό της ανάλυσης του συνθήματος «απελευθέρωση» και του πώς αυτό εκλαμβάνεται απ’ όσους το χρησιμοποιούν -π.χ. αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και κατάργηση των εγγυήσεων ή και κάτι πέραν από αυτό;- που θα βοηθούσε να εκτιμήσουμε αν μη τι άλλο τον βαθμό κοροϊδίας, δεδομένου ότι η υπογραφή των ηγετών μας βρίσκεται φαρδιά πλατιά σε σωρεία εγγράφων, μισού και βάλε αιώνα, για το επιδιωκόμενο καθεστώς της λύσης από το οποίο, εκείνη που τη δεδομένη στιγμή εμφανίζεται να αποστασιοποιείται επίσημα (εμείς αρκεστήκαμε σε «ιδεοθύελλες») είναι η Άγκυρα. Αντιπαρέρχομαι, λοιπόν, τον πειρασμό όχι επειδή οδηγεί σε μονοπάτια δύσβατα, αλλά κυρίως επειδή το να «κρατηθούμε» του μακαριότατου, μού θύμισε κάτι απ’ τα παλιά – άλλωστε στο Κυπριακό, «η ιστορία», όπως λέει και η γνωστή φράση που αποδίδεται στον Καρλ Μαρξ, «επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα». Κάτι παρόμοιο αναφέρει και το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο με τη φράση «και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης».
Πριν από 55 χρόνια, λοιπόν, τον Φεβρουάριο του 1967, ο Μακάριος διαπίστωνε πως το ηθικό των Τούρκων ήταν πολύ χαμηλό και δεν απέκλειε το ενδεχόμενο να «παραδοθούν». «Τι νέα γενεά τουρκική θα δημιουργηθεί εις την Κύπρον, όταν όλα ευρίσκονται εις τα χέρια των Ελλήνων; Πόσον καιρόν θα ανθέξουν; Ημπορεί ν’ ανθέξουν, δεν ημπορώ υπευθύνως να το δηλώσω ότι εις 3-5-10 μήνας οι Τούρκοι θα ζητήσουν παράδοσιν, δεν αποκλείω όμως και αυτού του είδους την κατάληξιν. Το ηθικόν των είναι πολύ χαμηλόν». Ένα χρόνο αργότερα, το 1968, ο ίδιος άνθρωπος δήλωνε: «Πιθανώς συντομώτατα να φθάσωμεν εις συμφωνίαν ή εις αδιέξοδο. Πάντως από μίαν κακήν λύσιν, προτιμώ την σημερινήν κατάστασιν, εφόσον βεβαίως θα διατηρηθή η ειρήνη. Έχομεν ήδη μίαν καθαρώς Ελληνικήν Κυβέρνησιν εις την Νήσον. Οι Τούρκοι δεν μετέχουν της Κυβερνήσεως. Διά τούτο φρονώ, ότι δεν πρέπει να σπεύσωμεν (για συμφωνίαν)». Η «σημερινή κατάσταση» πήγε του βρόντου μερικά χρόνια αργότερα και τον Οκτώβριο του 1974, ο μητροπολίτης Πάφου και μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α’, εξηγούσε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Αυγή» η οποία αναδημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο, τη στρατηγική τού Εθνάρχη. Ήταν, είπε, πολιτική αντοχής και υπομονής – κατά το «κρατηθείτε…» του νέου προκαθήμενου: «Οι Τούρκοι ήσαν εγκλωβισμένοι εις μερικούς θυλάκους. Ήδη ήρχισεν να καταρρέη το ηθικόν τους. Ήθελεν εκ μέρους ημών αντοχήν και υπομονήν. Το ηθικόν τους ανυψώθη όταν ήρχισαν διαπληκτισμοί και φιλονικίαι, άλλως θα διέλυον. Άλλοι θα έφευγαν εις το εξωτερικόν, θα διέρρεον. Δεν θα μπορούσαν να κρατηθούν επ’ αρκετόν εγκλωβισμένοι. Η πολιτική του Μακαρίου ήτο πολιτική αντοχής και υπομονής. Η Κύπρος εκυβερνάτο από Ελληνικήν κυβέρνησιν. Παντού ελληνικά, παντού Έλληνες…». Ας κρατηθούμε, λοιπόν, και η απελευθέρωση θα έρθει.
